Defensie heeft verschillende uitbreidingsplannen voor de Veluwe als onderdeel van het Nationaal Programma Ruimte voor Defensie (NPRD). Deze plannen omvatten onder andere schieten met mobiele mortieren, nieuwe kazernes en uitbreidng van de bestaande , de komst van nieuwe oefenterreinen of uitbreiding daarvan, helikopterlandplaatsen en drone-bewegingen. Er zijn zorgen over de impact van deze plannen op de natuur en de beschermde gebieden op de Veluwe. Dinsdagavond 10 juni kon men in Arnhem vragen stellen over het NPRD. Zeventig mensen, en verschillende actiegroepen, waren aanwezig. Ook Henkjan Schutte was daar, als vertegenwoordiger van de Stichting Explosievrije Kop van de Veluwe.
Maar eerst, wat speelt er ook alweer in onze omgeving. Defensie wil onder ander de Veluwe meer gaan gebruiken. Bestaande oefengebieden worden uitgebreid, zoals bij Artillerie Schietkamp (ASK) ’t Harde waar men bijna 750 hectare natuur bij het ASK wil betrekken. Hier mag binnenkort ook met mobiele mortieren geoefend worden vanaf verschillende posities. De Wezeper Berg (bij de Margrietkazerne) krijgt vijfentachtighonderd vliegtuigbewegingen vanwege een helikopterlandingsplaats. Op het ASK komen hier ongeveer zevenhonderdvijftig vliegbewegingen bij en mag men vliegen vanaf meerdere plekken. Op de Woldberg komen er dan ook nog hondervijftig vluchten bij. Vanuit vliegveld Deelen zullen er cargodrones richting het ASK vliegen over de Veluwe en vervolgens eventueel door naar Marknesse.
Opgeteld zijn dat ruim negenduizend vliegbewegingen in dit gebied. Ter vergelijking: op Lelystad airport wordt gesproken over 10.000 vliegbewegingen voor de burgerluchtvaart. Op de Wezeper Berg wil men schuttersputjes, loopgraven en stellingen gaan aanleggen en vanuit hier gevechtssituaties simuleren.
Het eerder door Defensie gewenste springterrein in het Zwolse bos en Petrea gaat nu in zijn geheel niet door. De stichting heeft hier verheugd op gereageerd en heeft de inwoners opgeroepen de spandoeken hiervoor te verwijderen.
Het totale effect
Schutte: ‘Na de presentatie in mei hebben we alle stukken gelezen en dan blijven er altijd vragen over die we 10 juni in Arnhem hebben gesteld aan verschillende mensen van Defensie. Ter plekke merkten we, dat we redelijk goed op de hoogte zijn, maar dat niet alle antwoorden direct gegeven konden worden. Voor sommige vragen werden we doorverwezen.’
’Wat niet helder is geworden, is wat het effect is van helikopters (9400) en drones op de Noord-Veluwe. Het huidige laagvlieggebied loopt tot en met het ASK. Hier overheen vliegen mag niet tijdens oefeningen. Om de Wezeper Berg te bereiken moeten de aanvliegende helikopters dus via de oostzijde aan komen vliegen. Dit is dan over/langs Hattem/Wezep of Heerde of het Zwolse bos. Hoe ze dit gaan vormgeven, inclusief de hoogte waarop de helikopters aan komen vliegen is nog niet bekend gemaakt. Dit is nog een open eind. Plus, het kan zijn dat de helikopters in de toekomst zwaarder worden.’
‘Omdat we nu al zitten met een geluid overbelaste omgeving met ruim 1700 woningen boven de 50 dB(A) is het toevoegen van 9400 vliegtuigbewegingen in dit gebied voor geluid echt teveel. Daarnaast heeft het niet alleen effect op de mensen, maar het heeft ook invloed op de natuur, omdat ze in een deel van het Natura2000 gebied gaan oefenen.’
Verschillende doelen
‘Wat we nog steeds willen bereiken is dat Defensie oefenmunitie gaan gebruiken in plaats van de zware mortieren. De 9400 helikopters in dit gebied zien we als teveel vanwege de geluidsdruk en dat moet naar beneden. Voor de Zuidweg staat nog steeds de mogelijkheid om afgesloten te worden. Dat willen we niet.
En, we willen een goede vertegenwoordiging van burgers, gemeente en natuurverenigingen als gesprekspartner van Defensie. Inmiddels zijn gesprekken over het inrichten van een commissie Overleg veiligheid en milieu zoals deze er ook is voor de Luchtmacht. Zo’n commissie kan gevraagd en ongevraagd advies geven, en de vergaderingen zijn openbaar.’
Defensie houdt verschillende digitale en fysieke informatiebijeenkomsten. Van 28 mei tot en met 9 juli kan iedereen op het Ontwerp NPRD en milieueffectenonderzoek reageren door een zienswijze in te dienen. Defensie verwerkt die in een Nota van Antwoord. Eind 2025 stelt het kabinet het Nationaal Programma Ruimte voor Defensie vast. De stichting gaat een zienswijze indienen. Volgende week is er overleg met allerlei belangenverenigingen.
Wetten op non-actief
Daarnaast gaat de stichting een zienswijze indienen op de Wet op de defensiegereedheid (Wodg) Defensie heeft daarvoor een internetconsultatie opgesteld.
Op de website van Defensie staat: ‘Huidige wet- en regelgeving belemmert de noodzakelijke groei en gereedheid van de krijgsmacht. Militairen kunnen nu onvoldoende trainen in realistische scenario’s en met het materieel dat daarvoor nodig is. Defensie moet zich wel optimaal op een conflict kunnen voorbereiden. De Wodg maakt het mogelijk door sommige complexe procedures te vereenvoudigen of te versnellen. (…) De internetconsultatie staat tot en met 4 juli open voor reacties uit de samenleving.’
Schutte: ‘Deze wet zorgt er dus voor dat Defensie heel veel wetten en vergunningen op non-actief kan stellen. Dan gaat het om milieu en natuurwetten, maar ook om de privacywetgeving. Als bewoner heb je geen rechtsmiddelen om bescherming af te dwingen. Lawaai en trillingen ver boven de acceptabele grens heb je dan maar te accepteren, omdat de wet buiten werking is gesteld. De (privacy-)bescherming die je normaal hebt, wordt aan de kant gezet. Er ontbreekt een goede formulering wanneer de wet ingezet mag worden.’
‘Bij een echte oorlogsdreiging hebben we volop begrip voor wat er moet gebeuren. Maar in de reguliere situatie moet het niet kunnen dat Defensie van alles buiten werken stelt en zich niet aan wet en regelgeving houdt.’
Meer informatie staat op de website van Defensie
Hattem Actueel
Zaterdag 21 juni is de stichting te gast in het radioprogramma Hattem Actueel, om plm. 11.30 uur.
Het laatste nieuws ontvangen?
Met de nieuwsmail HattemNieuws ontvangt u het laatste nieuws in de mailbox.
