Op 23 januari heeft de Eerste Kamer ingestemd met de spreidingswet. In deze wet is de opvang van vluchtelingen c.q. asielzoekers landelijk geregeld. Op de vraag wat de genoemde wet voor Hattem gaat betekenen, was de reactie van de gemeente: ‘Binnen de provincie Gelderland is er voor 2024 al voldaan aan de taakstelling voor de opvang van asielzoekers, dus ook Hattem heeft reeds voldaan aan die taakstelling.’
Op provinciaal niveau
‘We hebben in de overleggen met andere gemeenten aan de zogenaamde Provinciale Regietafels gesproken over hoe we samen invulling kunnen geven aan de opvang van asielzoekers, Oekraïeners en het huisvesten van statushouders. Dit overleg vindt al langere tijd plaats en blijft plaatsvinden. Verschillende gemeenten dragen met diverse opvangsoorten bij aan de opvang van asielzoekers, dit zijn bijvoorbeeld de gemeente Harderwijk, Apeldoorn, Arnhem, etc.’
Hoe werkt de wet?
In zijn algemeenheid kun je zeggen dat het ministerie van Justitie en Veiligheid voor 1 februari bekend moet maken hoeveel plekken er landelijk nodig zijn en in de twee jaar daarop door afzonderlijke provincies moeten worden gerealiseerd. Daarna gaat de staatssecretaris gedurende een periode van negen maanden in overleg. Blijven er dan nog plekken over, dan worden die in de volgende ronde verdeeld. Pas daarna kan het ministerie gemeenten dwingen.
Op provinciaal niveau mogen gemeenten onderling ‘uitruilen’, zodat de een meer statushouders opvangt en de ander meer vluchtelingen cq asielzoekers.
Gemeente Hattem moet – gebaseerd op de meest recente gegevens daterend van 12 januari 2024 die bij de gemeente in bezit zijn – 44 asielzoekers opvangen. De gehele provincie Gelderland staat voor een taakstelling van 7590 opvangplekken. (De opvang van Oekraïners valt niet onder de nieuwe wet.) Vandaag blijkt dus, dat er voor 2024 reeds voldaan is aan de taakstelling van opvang.
Meer verplichtende wetten
Overigens is het niet nieuw dat er wetten zijn die tot verplichtingen leiden, zowel voor burgers (autogordel, stoppen voor rood licht) als op overheidsniveau. Al jaren is Hattem verplicht om een aantal statushouders te huisvesten (op basis van inwonertal). Het verschil nu is, dat van de te huisvesten vluchtelingen die mogelijk in de toekomst in Hattem komen wonen het nog niet bekend is of ze toestemming krijgen om zeker vijf jaar te mogen blijven. Statushouders hebben deze toestemming al wel van het IND gekregen. Na verhuizing vanuit een AZC naar Hattem zijn statushouders Hattemers geworden. Ze zijn verplicht om in zich in te zetten voor een goede inburgering. Zij hebben dezelfde rechten en plichten als elke andere Hattemer.
Weigergemeente?
Hattem is een van de gemeentes die de afgelopen jaren geen asielzoekers heeft opgevangen. De Stentor schreef 18 januari over Hattem als een van de weigergemeentes: ‘Acht gemeenten in het verspreidingsgebied van de Stentor hebben de laatste tien jaar volgens cijfers van het COA niet één asielzoeker opgevangen. Het gaat om Epe, Elburg, Hattem, Heerde, Nijkerk, Staphorst, Voorst en Urk.’ In het artikel dat RTV Hattem hier in december over schreef, bleek het genuanceerder te liggen. Het COA stelde tot nu toe hoge eisen waar kleine gemeentes amper tot niet aan kunnen voldoen (o.a. opvanglocaties voor meer dan 100 mensen).
De woordvoerder van de gemeente zegt vandaag hierover: ‘Volgens de definitie van De Stentor is Hattem een weigergemeente: de gemeente heeft sinds 1 januari 2014 geen asielzoekers opgevangen. De schaal van de gemeente Hattem is beperkt. Hattem beschikt helaas niet over gemeentelijk vastgoed dat ingezet kan worden voor de opvang van asielzoekers. Provincie Gelderland coördineert samen met de gemeenten de asielopgave in de provincie. De afgelopen tijd hebben we in de regio veel mensen op veilige plekken op kunnen vangen. Dat blijven we doen.’
Bekijk ook de toelichting van de NOS op de spreidingswet: Brabant, Noord- en Zuid Holland moeten fors meer opvangplekken zoeken: https://nos.nl/l/2505555
