Streekziekenhuis Isala moest vanwege de coronapandemie al veel operaties uitstellen. Maar waarom worden eigenlijk zo veel patiënten afgebeld? Coronapatiënten hebben toch geen operatie nodig, dus waarom gaan operaties dan niet door? Bovendien zou de reguliere zorg in deze tweede golf toch zo veel mogelijk doorgaan? Ed Nieuwenhuis, manager OK-planning (Operatiekamer) legt het uit.
Isala heeft 28 tot 30 bedden op de Intensive care (IC). Ed: ‘Dat zijn er nu maximaal 50. Dat zijn bedden voor coronapatiënten, acute patiënten, traumapatiënten en voor patiënten die na een operatie een IC-bed nodig hebben. Denk daarbij aan hartoperaties, hersenoperaties en andere grote (buik)operaties.’
Hulp
Normaal is een IC-verpleegkundige verantwoordelijk voor één patiënt, maar dat lukt nu niet met dit aantal IC-bedden. Daarom krijgen ze hulp van onder andere verpleegkundigen, operatieassistenten maar voorál van anesthesiemedewerkers.
Anesthesiemedewerkers
Ed Nieuwenhuis: ‘Op dit moment draaien anesthesiemedewerkers gemiddeld 44 tot 50 diensten per week op de IC. De anesthesiemedewerkers kunnen IC-verpleegkundigen helpen bij de beademing. Die technische kennis hebben zij, dankzij hun werk op de OK. Maar… doordat zoveel anesthesiemedewerkers meewerken op de IC, kunnen wij minder operaties doen. En moeten wij op dit moment per dag acht tot tien operatiekamers van de vijfentwintig sluiten.’
Minder verkoeverbedden
Naast het “leveren” van OK-personeel om bij te springen op de IC, is er ook extra ruimte nodig voor de opschaling van het totaal aantal IC-bedden. Ed: ‘De verkoever, ofwel de uitslaapkamer van de operatiekamer, hebben wij daarom op de vijfde verdieping nu deels ingericht als IC. Hier nemen wij onder meer de patiënten op na een hartoperatie, maar ook andere spoedpatiënten die IC zorg nodig hebben. Minder verkoeverbedden, betekent eveneens dat je minder operaties kunt doen.’
Drie locaties
Daarmee is de puzzel nog niet gelegd. ‘Verdeeld over drie locaties (Isala Zwolle, Behandelcentrum en Isala Meppel ) hebben wij vijfentwintig operatiekamers. Maar je kunt niet iedere operatie in elke willekeurige operatiekamer doen. Denk bijvoorbeeld aan neurochirurgische operaties aan de rug, waarbij de neurochirurgen naast een microscoop ook röntgenstraling gebruiken. Of een hartoperatie die in een grotere operatiekamer moet plaatsvinden vanwege extra apparatuur zoals de hartlongmachine. En de operatierobot kun je ook niet overal even snel neerzetten. Die hoeveelheid aan specifieke apparatuur past niet in iedere OK. Daar moet je dus rekening mee houden in de planning en in de verdeling van de operatiekamers.’
Juiste personeel
En je hebt ook het juiste personeel nodig. ‘De geplande operaties van bijvoorbeeld vaatchirurgie worden op vaste dagen gedaan. Op die dagen zijn gespecialiseerde chirurgen en OK-medewerkers beschikbaar om te opereren. Daar kun je niet altijd makkelijk in schuiven, omdat naast de artsen ook de OK-medewerkers aanvullend geschoold en getraind zijn om bij bepaalde specialistische operaties te kunnen assisteren”, aldus Ed Nieuwenhuis.
IC als graadmeter
In een tijd zonder corona worden op basis van de afspraken met de zorgverzekeraars aan het begin van het jaar alle OK- tijden verdeeld en per drie maanden volgt een detailplanning. Ed: ‘Die planning maken wij nu iedere twee tot drie weken. De huidige drukte en de verwachte drukte op de IC met onder andere covid-patiënten is de graadmeter voor de planning. Van Zorglogistiek krijg ik een overzicht van de operaties die binnen zes weken moeten gebeuren. Bijvoorbeeld oncologische ingrepen. Die operaties verdelen we over de capaciteit die wij beschikbaar hebben. En blijft er dan nog ruimte over, dan verdelen wij dat naar rato over de andere specialismen.’
Planning
‘Wanneer het crisisbeleidsteam van Isala de OK-planning heeft goedgekeurd, gaan vervolgens de personeelsplanners van bijvoorbeeld de OK, maar ook de poliklinieken aan de slag om de artsen en het OK personeel definitief in te plannen. Daarnaast gaan de decentrale OK-planners op de poliklinieken de patiënten bellen om hen in te plannen voor een operatie. Wij doen steeds ons uiterste best om zoveel mogelijk mensen te helpen. Maar de echte inhaalzorg moet nog beginnen.’
Inhalen
Isala maakt hiervoor plannen en overlegt met andere ziekenhuizen en de zorgverzekeraars. Het streekziekenhuis in Zwolle verwacht in september te kunnen beginnen met inhalen van de operaties, maar nog wel tot in 2022 bezig te zijn om al deze uitgestelde zorg in te halen.
