Naast artsen en verpleegkundigen zijn er nog vele andere medewerkers van Streekziekenhuis Isala die direct of indirect bijdragen aan de zorg voor coronapatiënten. In een serie vertellen zij hun verhaal. Deze keer logopedist Sanne Toes.
Sanne: ‘De eerste keer dat ik ex-coronapatiënten op mijn spreekuur zag, vond ik de beperking die zij ervaren best heftig. Wat een impact heeft corona! Dat alleen spreken al vermoeiend is…Hoe kon ik deze patiënten het beste helpen? Corona is nog zo nieuw en veel weten wij nog niet.’
Huisartsen, longartsen en bijvoorbeeld sportartsen kunnen patiënten die vastlopen in hun herstel doorverwijzen naar de revalidatiearts in Isala. Per patiënt wordt dan gekeken wat iemand nodig heeft. Sommige patiënten hebben stemklachten, dit vaak in combinatie met een verstoorde ademhalingstechniek. Deze patiënten ziet Sanne op haar spreekuur op de afdeling Logopedie.
Overcompenseren
Sanne: ‘Patiënten vullen aan het begin een lijst in, zodat wij kunnen zien hoe veel last ze hebben en wij maken een fonetogram. Daarmee kunnen wij het bereik en mogelijkheden van de stem meten. Aan het einde van het traject maken wij weer een fonetogram. Waar veel coronapatiënten last van hebben, is vermoeidheid. Dan lukt een stukje lopen, maar tegelijk praten gaat niet. Patiënten raken buiten adem en de stem wordt hees en zwak. En doordat spreken zo veel kracht kost, gaan mensen overcompenseren. Ze gaan dan te hoog in hun ademhaling zitten. Ook zie ik dat patiënten door bijvoorbeeld de benauwdheid anders zijn gaan ademhalen. Ik hoor vaak dat ze het gevoel hebben dat er iets “vastzit” bij het middenrif en dat ze een drukkend gevoel hebben op de borst. Een lichaam is vaak gespannen na een tijd van ziekte. Een constante alertheid en dat maakt ook dat je niet lekker kunt doorademen.’
Foto: PersBuro Frans Paalman
Ademhaling
In haar spreekuur geeft Sanne onder andere uitleg over hoe de stem gekoppeld is aan de ademhaling. ‘Niet iedereen heeft door dat hij of zij verkeerd stem geeft. Of niet goed meer ademhaalt. En dat dit zo is gekomen doordat ze weinig energie of pijn hadden vanwege het coronavirus. Ik leer mensen onder andere om niet te lang op één ademhaling te praten en meer adempauzes te nemen tijdens het spreken. Sommige patiënten hebben de neiging zich constant in het rood te werken. Dan is het goed dat zij ook bij ergotherapeut Rimke komen, zodat ze samen de balans en belastbaarheid in kaart kunnen brengen.’
Nog veel leren
De ex-coronapatiënten krijgen van Sanne oefeningen mee voor thuis. Een bekende methode is het blazen in een buisje in een flesje water, de zgn. Lax Vox methode. Sanne: ‘Daarmee train je het middenrif en een ontspannen stemgeving. Voor deze patiëntengroep kan door de vermoeidheid oefenen al te veel zijn. Wij kijken dan samen hoe we dit zo goed mogelijk opbouwen. Gelukkig werken wij met verschillende specialismen samen in dit revalidatieprogramma. Zodat je altijd even samen kunt overleggen. Wij moeten nog veel leren over corona en de gevolgen op de lange termijn.’
