Het Nederlands Bakkerijmuseum Hattem heeft een brief gestuurd naar Koning Willem Alexander. In de brief wordt aandacht gevraagd voor ‘de noden van de kleinere musea in Nederland.’ En de koning wordt uitgenodigd om een werkbezoek te brengen aan het Nederlands Bakkerijmuseum.
“Door de coronamaatregelen zitten ook de kleinere musea al zo’n 15 maanden in een een gehele- of gedeeltelijke lockdown”, vertelt directeur Fred Voskuil. “De brief is een uitnodiging aan de Koning om een werkbezoek te brengen aan Het Nederlands Bakkerijmuseum Hattem. Een werkbezoek waar op locatie inzichtelijk gemaakt kan worden welke ingrijpende gevolgen de maatregelen hebben op het voortbestaan van het museum.”
Subsidie minder vanzelfsprekend
Volgens Fred Voskuil hoeft de culturele sector zich geen zorgen te maken. “Dat zei de minister van financiën aan het begin van de crisis. De subsidies voor de culturele sector zouden niet in gevaar zijn. Dat mag misschien gelden voor de grote musea, maar er zijn in het Nederlandse culturele landschap ook musea voor wie subsidies minder vanzelfsprekend zijn. Musea die door eigen ondernemerschap een gezonde financiële basis proberen te leggen. Dat de eerste 300 miljoen overheidssteun aan deze sector voor 95% verdeeld is in de Randstad is tekenend.”
Groter dan de Randstad
Fred Voskuil wil benadrukken dat het culturele landschap in Nederland groter is dan de Randstad. “De diversiteit biedt meer dan alleen het Rijksmuseum. Middels deze brief aan de Koning vragen wij hier aandacht voor.”
Zijne Majesteit de Koning
p/a Kabinet van de Koning
Postbus 20016
2500 EA Den Haag
Majesteit,
Deze brief stuur ik u namens het Nederlands Bakkerijmuseum Hattem. Een museum dat 45 jaar geleden is ontstaan uit een particulier initiatief. Sinds 1995 een stichting die borg staat voor het behoud en beheer van het cultureel erfgoed van de bakkerij in Nederland.
Werkgever van 47 mensen die in een fulltime of parttime dienstverband aan het museum verbonden zijn. Studenten die in hun eigen levensonderhoud moeten voorzien. Medewerkers met jonge gezinnen die een toekomst opbouwen. Medewerkers met studerende kinderen die er voor zorgen dat deze een toekomst kunnen opbouwen. Medewerkers met kinderen die de deur al uit zijn en medewerkers in de pensioengerechtigde leeftijd die hun kennis en vaardigheden nog ten dienste van de maatschappij willen stellen.
Het museum beschikt over een eigen bakkerij waar geproduceerd wordt voor de museumhoreca en de museumwinkel. Het museum genereert hiermee inkomsten om het behoud en beheer van de collectie veilig te stellen. Daarnaast dient de museumbakkerij ook nog een maatschappelijk doel. Mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt zetten hier weer hun eerste stappen richting een volwaardig bestaan. Statushouders leren hier de Nederlandse samenleving kennen en de Nederlandse taal spreken. Voor jongeren met een beperking is er tijd en aandacht om vaardigheden verder te ontwikkelen. Jongeren die op een wat gespannen voet staan met autoriteit en plichtsbesef ervaren hier structuur en het samenwerken aan een gemeenschappelijk doel.
Een Nederlands Bakkerijmuseum dat naast het onmiskenbare maatschappelijke belang ook van grote economische waarde is voor de stad Hattem en de Noordoost Veluwe. Jaarlijks trekt het museum, geheel op eigen kracht, meer dan 70.000 bezoekers. Bezoekers die gemiddeld drie uur in het museum verblijven en dan uitwaaieren over de stad. Horeca-ondernemers, winkeliers, hotels en vakantieparken profiteren aantoonbaar mee door de aantrekkingskracht van het museum.
Een museum dat niet alleen zorg draagt voor het behoud van het materieel en immaterieel erfgoed van de bakkerij maar dat ook een voor Nederland unieke collectie aan de branche gerelateerde objecten bezit. Daarnaast bieden de panden waarin het museum gehuisvest is onderdak aan de grootste vakbibliotheek van Europa. Meer dan 20.000 boeken, geschriften en persoonlijke archieven waarvan sommige al teruggaan naar de 17e eeuw. Een vakbibliotheek die zijn gelijke niet kent over de geschiedenis van ons dagelijks brood en wie de geschiedenis van het dagelijks brood vertelt, vertelt ook de geschiedenis van de mensheid.
Dat het Nederlands Bakkerijmuseum Hattem zijn taak als hoeder van cultureel erfgoed serieus neemt mag blijken uit de waardering die het museum daarvoor al jarenlang ontvangt. Zowel de museumwereld als het publiek erkennen de meerwaarde en geven uiting aan die erkenning. Het Museumregister doet dat elke vijf jaar tijdens een audit waarbij alle musea in Nederland, groot of klein, aan dezelfde eisen moeten voldoen. Pas als voldaan wordt aan de gestelde normen is opname in het Museumregister mogelijk en mag de titel ‘Erkend Museum’ gevoerd worden.
Het Nederlands Bakkerijmuseum behoorde zo’n twintig jaar geleden tot de eerste officieel erkende musea in de provincie Gelderland en heeft dat niveau tot op de dag van vandaag weten te handhaven. Het publiek is de graadmeter van ons bestaansrecht. De jaarlijkse substantiële stijging van de bezoekersaantallen en het winnen van regionale- en nationale publieksprijzen zijn voor het museum belangrijke indicaties dat een Bakkerijmuseum een toegevoegde waarde heeft in het cultuurlandschap. Het museum ontvangt al jaren op rij een award van de Museumvereniging voor de erfgoedleerlijnen die het museum aanbiedt aan kinderen in de schoolgaande leeftijd. Daarmee behoort het museum tot de top in de eigen provincie en was in 2017 zelfs de nummer één. Het belang van het Nederlands Bakkerijmuseum Hattem voor de bevordering van het toerisme op de Veluwe staat onomstotelijk vast. Deze stelling wordt niet alleen onderbouwd door de kwantiteit van de meer dan 70.000 bezoekers op jaarbasis maar ook door uitingen van waardering voor de geboden kwaliteit. In 2018, 2019 en in 2020 werd het Nederlands Bakkerijmuseum Hattem door de ANWB-leden gekozen tot ‘Beste Uitje’ in de provincie Gelderland. De belangrijkste publieksprijs op toeristisch gebied in Nederland.
Op 12 maart 2020 werd het Nederlands Bakkerijmuseum verplicht om alle activiteiten te staken en de deuren te sluiten. De goedgevulde agenda voor de maanden maart, april, mei en juni bleek ineens niets meer waard. De receptionistes waren weken bezig met het verwerken van de annuleringen. Toen kwamen de maatregelen van de overheid en werd financiële steun geboden om in ieder geval de salarissen door te kunnen betalen. Hiermee werden ook gedwongen ontslagen voorkomen. Voor deze steun, die van levensbelang is geworden nu het museum al veertien maanden zonder inkomsten zit, zijn wij dankbaar.
Majesteit, deze brief is niet bedoeld als bedelbrief. Het is een brief van een museum dat vanaf de oprichting financiële onafhankelijkheid nastreeft. Een museum dat groei mogelijk gemaakt heeft door goed cultureel ondernemerschap en niet door te kijken naar de overheid. De jaarrekeningen die het museum kan overleggen zijn daar de stille getuigen van. Een stichting die met commerciële activiteiten inkomsten genereert voor het behoud en beheer van de collectie. Inkomsten waarmee ook de vier rijks- en gemeentelijke monumenten van de stichting in een optimale conditie gehouden kunnen worden.
Deze brief is ook niet bedoeld als verzoek om structurele financiële ondersteuning. Deze brief is een smeekbede om meer aandacht te besteden aan en oog te hebben voor de noden van de kleinere musea in Nederland. Musea die niet over een grote hoeveelheid gespecialiseerde medewerkers kunnen beschikken. Die niet altijd de vakkennis in huis hebben om te weten waar op welk moment moet worden aangeklopt. Musea die geen podium krijgen in de landelijke media om hun verhaal te doen en die niet over lobbyisten beschikken om hun zaak te bepleiten.
Deze brief is een uitnodiging aan u Majesteit. Een invitatie om een werkbezoek te brengen aan het Nederlands Bakkerijmuseum Hattem.
Een brief die u gestuurd wordt namens 47 enthousiaste medewerkers en vrijwilligers die u graag willen informeren over het reilen en zeilen van een kleiner museum in Coronatijd. Medewerkers en vrijwilligers die de Lock-down van het museum aangegrepen hebben om te bezinnen. Uit die bezinning zijn initiatieven voortgekomen waar wij u graag deelgenoot van willen maken.
De actie ‘Bakken voor Behoud’ is daar een voorbeeld van. De bakkerij van het museum is al maanden de enige bron van inkomsten die het museum is gebleven. Directie en medewerkers bakken hier, naast hun eigenlijke werkzaamheden overdag, in de nachtelijke uren brood. Met de verkoop van deze broden probeert het museum kosten beheersbaar te houden.
Majesteit, het culturele landschap is, in tegenstelling tot wat de media ons soms willen doen geloven, groter dan de Randstad. De diversiteit van de musea in Nederland biedt zoveel meer dan alleen het Rijksmuseum. Musea als het Nederlands Bakkerijmuseum Hattem vertellen ook de geschiedenis van ons materiele- en immateriële erfgoed.
Dat museum, bestaand uit vijf historische panden in het centrum van de vestingstad Hattem en gelegen op de Noordoost Veluwe, zou u graag willen ontvangen. Een culturele instelling in zwaar weer, waar door saamhorigheid en inzet al meer dan een jaar van de nood een deugd gemaakt wordt.
Hoe zou Koningsdag er uit zien zonder Tompouce van de bakker? Wat zouden de kinderspelen op uw verjaardag zijn zonder koekhappen? Hoe zouden wij de geboorte van een prinses moeten vieren zonder beschuit met Oranje muisjes? Alleen hieruit blijkt al dat ook uw Huis verbonden is aan de rijke tradities in brood en banket.
Hoogachtend en met een hartelijke en welgemeende groet,
Fred Voskuil
Directeur
Nederlands Bakkerijmuseum Hattem
