Wandelen doen we allemaal. Maar heb je het wel eens geprobeerd zonder schoenen? Voor sommigen klinkt dat misschien een tikje vreemd, maar blootsvoets lopen – ook wel “earthing” of “grounding” genoemd – wint snel aan populariteit. Niet als trend, maar als een verrassend eenvoudige manier om je gezondheid te verbeteren en meer rust te vinden in je hoofd. Steeds meer mensen (her)ontdekken wat blote voeten allemaal kunnen doen – voor je lijf, je gemoed, en je contact met de wereld om je heen.

Ik ben er zelf mee begonnen in mijn eigen tuin. Eerst voorzichtig, een paar stappen. Later durfde ik ook naar het bos, de uiterwaarden, het natte gras in de ochtend. En wat begon als een kleine gewoonte is uitgegroeid tot iets wat ik inmiddels niet meer wil missen.

Terug naar de oorsprong
Blootsvoets lopen is allesbehalve nieuw. Sterker nog: miljoenen jaren lang liepen mensen op blote voeten. Schoeisel bestaat pas zo’n 40.000 jaar, en pas in de laatste eeuwen zijn schoenen geworden tot wat ze nu zijn: strak, dempend, vaak te smal en soms ronduit onnatuurlijk voor de voet.

In veel culturen lopen mensen nog steeds blootsvoets – niet alleen binnen, maar ook buiten, op straat, op het land, in de bergen. Denk aan delen van India, Afrika, Oceanië of Zuid-Amerika. En wat blijkt uit medisch onderzoek? In deze gebieden komen voetklachten zoals platvoeten, hallux valgus en hielspoor aanzienlijk minder vaak voor dan in westerse landen, waar we onze voeten al van jongs af aan in stevige schoenen stoppen.

Een beroemde studie uit 2009 van Daniel Lieberman (Harvard University) toont bijvoorbeeld aan dat mensen die altijd op blote voeten lopen, een zachtere en efficiëntere manier van stappen ontwikkelen, waarbij de hak minder belast wordt. Dat heeft grote voordelen voor gewrichten, pezen en spieren. Het lichaam leert zich op een natuurlijke manier op te vangen, iets wat we in schoenen vaak ‘afleren’.

Gezondheidsvoordelen
De fysieke voordelen van regelmatig blootsvoets lopen zijn indrukwekkend. Je traint voetspieren die je normaal gesproken nauwelijks gebruikt. Je versterkt de kleine stabiliserende spieren in je enkels, knieën en heupen. En je verbetert je houding, want je voelt letterlijk waar je voeten staan. Daardoor ga je automatisch rechter lopen.

Maar er is meer. Onder je voeten zitten duizenden zenuwuiteinden – het is één van de meest gevoelige delen van je lichaam. Als je blootsvoets over gras loopt, over aarde of zelfs over grind, krijgen die zenuwen allemaal subtiele prikkels. Dit werkt stimulerend voor je zenuwstelsel en heeft bovendien een ontspannend effect. Veel mensen ervaren minder stress, beter slapen en zelfs een rustiger humeur na regelmatig contact met de aarde.

Wetenschap en “earthing”
Er is ook een groeiende wetenschappelijke belangstelling voor wat “earthing” wordt genoemd: het idee dat direct contact met de aarde helpt om elektrische ladingen in het lichaam te reguleren. Onderzoekers zoals Clint Ober en Stephen Sinatra beschrijven hoe dit ontstekingen zou kunnen verminderen, het hartritme positief beïnvloedt en het herstel bevordert. Hoewel er nog meer grootschalig onderzoek nodig is, zijn de eerste resultaten hoopgevend.

In het boek Earthing: The Most Important Health Discovery Ever? worden tientallen voorbeelden en kleine studies genoemd waarin mensen met chronische klachten verbetering zagen na dagelijks 30 minuten op blote voeten lopen. Dat is misschien geen keihard bewijs, maar het laat wel zien hoe diep het effect van iets ogenschijnlijk eenvoudigs kan zijn.

Maar is het niet gevaarlijk of vies?
Een veelgehoorde reactie: “Wat als je in glas stapt?” of “Is dat wel hygiënisch?” Begrijpelijke vragen, maar het risico is kleiner dan je denkt – zeker als je begint op veilige plekken zoals een grasveld, het strand of een schoon bospad. Je ogen en voeten leren snel, en je gaat vanzelf beter opletten waar je loopt. Het is eigenlijk net als fietsen zonder zijwieltjes: spannend in het begin, maar daarna voelt het natuurlijk.

Barefoot schoenen: een mooie tussenstap
Voor wie het spannend vindt om helemaal zonder schoenen te lopen, bestaan er inmiddels ook zogenaamde barefoot schoenen. Dat zijn ultradunne, flexibele schoenen zonder hak, met veel teenruimte en nauwelijks demping. Ze beschermen je voeten tegen vuil en scherpe objecten, maar laten je toch natuurlijk lopen en voelen.

Bekende merken zoals Vivobarefoot, Wildling, Xero Shoes of Merrell Barefoot bieden schoenen die je op een toegankelijke manier kennis laten maken met de voordelen van minimalistisch lopen. Je voeten kunnen weer ‘meedoen’ met het lopen, in plaats van opgesloten te worden.

Hattem als perfecte plek
Wat Hattem extra bijzonder maakt, is dat je hier zóveel verschillende ondergronden hebt op loopafstand. Zachte bospaden bij landgoed Molecaten, gras langs de IJssel, zanderige stukken in de uiterwaarden, of simpelweg je eigen achtertuin. Een betere plek om te beginnen met blootsvoets lopen kun je je eigenlijk niet wensen.

Begin gewoon met vijf minuten per dag. Loop eens een rondje zonder schoenen na het avondeten, of probeer je ochtendkoffie buiten op blote voeten te drinken. Je zult merken: je lijf wordt sterker, je hoofd rustiger, en je voelt je letterlijk meer verbonden met de grond onder je voeten.