In een brief aan de gemeenteraad uit de Vereniging van Landschap en Milieu Hattem (VLMH) haar zorg over het raadsvoorstel Uitbreiden uitzonderingslijst Bindend Adviesrecht, dat op 13 oktober op de agenda van de gemeenteraad staat. Volgens VLMH betekent dit voorstel een belangrijke verschuiving van bevoegdheden: het college van B&W zou zelfstandig kunnen besluiten over nieuwe woonfuncties in het buitengebied, zonder bindend advies van de raad. Dit vindt zij onwenselijk. De oproep van de VLMH aan de raad is het voorstel niet vast te stellen en de beleidsregel in te trekken, om zo ‘zorgvuldige besluitvorming te beschermen’. Het college doet het voorstel, omdat men meer evenwicht wil tussen bestuurlijke efficiëntie en democratische controle.
Volgens de VLMH komen er twee regelingen samen: De Beleidsregel Kleinschalige Woningbouwinitiatieven die bepaalt wat er mag (zoals woningsplitsing, familiewoningen, verkamering) en de uitzonderingslijst Bindend Adviesrecht, die bepaalt wanneer de raad niet hoeft te adviseren. Door de door het college voorgestelde uitbreiding zou de vrijstelling ook gelden in het buitengebied, waardoor de raad zijn invloed verliest, aldus de VLMH.
Politieke controle
Pauliene Mars, voorzitter van de VLM: ‘Het bestemmingsplan Buitengebied Hattem is bewust opgesteld: wat er is, mag blijven; wat er niet is, mag niet zomaar worden toegevoegd of gewijzigd. Een aantal artikelen vormt samen ‘een gesloten systeem’. De beleidsregel Kleinschalige Woningbouwinitiatieven maakt juist verboden vormen van gebruik weer mogelijk via vergunningen.’ Dat is volgens Mars in strijd met het bestemmingsplan dat door de raad zelf is vastgesteld. ‘Een beleidsregel kan nooit iets toestaan wat een bestemmingplan verbiedt. De nu voorgestelde uitbreiding van de uitzonderingslijst versterkt dit probleem: zij haalt ook nog eens het politieke controlemoment van de raad weg.’
Wat er daarnaast ook nog speelt is, dat de Raad van State, aldus Mars, een deel van het bestemmingsplan heeft geschorst, om te voorkomen dat er nieuwe initiatieven ontstaan voordat er een definitieve uitspraak is van de Raad. (Het beroep ligt inmiddels twee jaar bij de Raad in afwachting van een uitspraak.)
Aanleiding
De gemeenteraad heeft in 2022 een lijst vastgesteld van situaties waarin geen bindend advies nodig is; in alle andere gevallen is dat wél vereist. Hoewel het besluit nog moet worden geëvalueerd, stelt het college nu al een beperkte wijziging voor. Aanleiding is de situatie van kleinschalige woningbouwinitiatieven. Voor inwoners zijn er hoge drempels en er is een noodzaak tot snelle besluitvorming bij dit soort initiatieven, zo schrijft het college de raad op 13 oktober.
Het college wil dat er meer evenwicht is tussen bestuurlijke efficiëntie en democratische controle. De voorgestelde aanpassing moet zorgen voor snellere besluitvorming en meer bestuurlijke slagvaardigheid bij het verlenen van omgevingsvergunningen voor aangepast gebruik van bestaande gebouwen in het buitengebied.
Fracties
Inmiddels hebben een paar fracties schriftelijke vragen gesteld, zoals Tonny Keizer namens PvdA/GL: ‘Wat kan er straks wel wat nu uitgesloten is buiten de bebouwde kom?’ Het antwoord van de gemeente: ‘Inhoudelijk verandert er niets; alleen procedureel hoeft de BOPA voor functiewijzigingen in het buitengebied waarbij geen extra bouwmogelijkheden worden gecreëerd niet langer voor bindend advies aan uw gemeenteraad te worden voorgelegd. De beoordeling blijft ongewijzigd.’
Een BOPA (buitenplanse omgevingsplanactiviteit) vergunning is een vergunning om af te wijken van het omgevingsplan, een plan van de gemeente dat regels bevat over het gebruik van grond en gebouwen. Buiten de bebouwde kom kan er straks meer als de lijst wordt aangenomen. De VLMH is uitermate kritisch over de keuze van het college voor de BOPA-route: ‘Er ontstaat een alternatieve route die nieuwe woonfuncties kan toestaan. Dit gaat in tegen de bedoeling van de rechterlijke schorsing en ondermijnt de werking van het besluit van de Raad van State.’
Naar aanleiding van vragen van André Borst van Fractie Borst antwoordt de gemeente: ‘Als het college de beleidsregel Kleinschalige woningbouwinitiatieven gemeente Hattem wil toepassen, is binnen de bebouwde kom geen bindend advies van de raad vereist maar buiten de bebouwde kom wel. Gevolg hiervan dat een aanvraag buiten de bebouwde kom duurder is en langer duurt, terwijl de inhoudelijke beoordeling niet anders is.’
Daarnaast antwoordt de gemeente, dat bij de beoordeling van kleinschalige woningbouwinitiatieven altijd wordt gekeken naar de geldende bestemming in het omgevingsplan (voorheen bestemmingsplan).
Wat gaat het worden?
Wordt het 13 oktober tijdens de raadsvergadering duidelijk of de raad de zeggenschap over de uitzonderingslijst wil afgeven en gaat ze mee in het verzoek van het college om bestuurlijke efficiëntie? Of volgt ze het advies de VLMH op met als argument ‘bescherming van zorgvuldige besluitvorming’?
Daarnaast zal er maandagavond duidelijkheid moeten komen of het voorstel de definitieve uitspraak van de Raad van State doorkruist.
Als laatste, gaat de raad mee in een ander risico dat volgens de VLMH kan ontstaan: ‘Nieuwe woonfuncties zouden afbreuk kunnen gaan doen aan openheid, natuurwaarden en landschapsstructuur. Bijna het hele buitengebied van Hattem ligt binnen het Nationaal Landschap Veluwe. De provincie Gelderland heeft hiervoor instructieregels vastgesteld om functiewijzingen te beperken en landschappelijke kwaliteiten te beschermen.’
Alle stukken van de gemeente zijn hier te lezen. De brief van de VLMH is hier te lezen.
De raadsvergadering, aanvang 20.00 uur, is maandag live te volgen via het tv-kanaal van RTV Hattem en via de site van de gemeente.
