Trynke is een jonge mantelzorger, zoals we dat noemen. Een jonge vrouw van nog geen twintig die er voor haar broertje is. Vandaag, zondag 10 november, is het de dag van de mantelzorg. Mantelzorgers worden vaak gezien als mensen die altijd klaar staan voor een ander, die zichzelf wegcijferen omdat de ander een mantel nodig heeft van zorg en aandacht. Hoe doet Trynke dat?
Haar verhaal begint vijftien jaar geleden met de geboorte van haar broertje. Vanwege een vroeggeboorte, verbleef hij bijna twee jaar in het ziekenhuis in het noorden van het land en had hij vier jaar een canule, dat is een buisje in zijn keel om te kunnen ademen.Trynke reisde met haar ouders op en neer en ze leerden samen gebarentaal om met hem te kunnen praten. Broertje, zoals ze de jongere broer liefkozend noemt, kwam laat in de puberteit en heeft last van groei- en ontwikkelingsachterstand. Trynke haar broertje kan zich vanwege allerlei redenen niet uiten en dat leidt vaak tot ruzies in het gezin. ‘Wat in die tijd hielp, was dat ik aan zijn kant ging staan. Niet dat ik het met hem eens was, maar voor hem voelde het wel zo. Dat maakte hem rustiger. Er was iemand voor hem. Ik was zijn maatje. In die periode werd het ook duidelijk dat er extra zorg moest komen. Vervolgens werd het erger en erger. Uiteindelijk lukte het niemand in ons gezin om hem te helpen. Sinds april woont hij elders en komt hij een keer in de maand een weekend thuis.’
‘Mijn broertje is nog steeds vaak boos. Hij praat niet over zijn gevoelens en weet niet wat zijn boze buien voor anderen betekenen.Ik denk, dat hij bij ons zo boos is, omdat hij zichzelf mag zijn. Hij kan iets loslaten, van vroeger en van wat er nu met hem gebeurt. Elke keer als hij thuis is, zegt hij dat hij niet thuis mag wonen. We proberen te vertellen dat dat zeker mag, maar op dit moment niet kan. Ik hoop wel dat hij weer thuiskomt, want dat zou betekenen dat het beter met hem gaat. Dat is het belangrijkste.’
Fysiek en mentaal verzorgen
‘Dat ik een mantelzorger ben, dat heb ik nooit zo gevoeld. Ik wist eerst niet dat het überhaupt bestond. Op een dag mocht ik mee met een een uitje ‘want je bent mantelzorger voor je broertje’. Totdat mijn ouders gingen scheiden en mijn vader overleed wist ik niet wat het inhield. Na de scheiding en het overlijden was er nog meer zorg nodig. Toen we tijdens mijn studie Social Work over mantelzorg spraken, begreep ik pas wat dat was. Ik dacht dat mantelzorg alleen lichamelijk verzorgen is, maar het gaat ook over hoe je er voor iemand bent. Dat de ander met jou kan praten, dat de ander zich veilig bij je voelt. Mentaal verzorgen dus.’
‘Het verschil tussen zus-zijn en mantelzorger is, dat ik als zus leuke dingen met mijn broertje kan doen. Lekker dollen samen… Als mantelzorger ben ik bezig om hem te helpen met zijn worstelingen. Het is belangrijk voor mij om dat verschil te kunnen maken. Als je mantelzorger van een partner of familielid bent, zou je het als plicht kunnen voelen om voor iemand te moeten zorgen. Omdat ik mantelzorger ben, geef ik mezelf toestemming om om hulp te vragen. Het is belangrijk dat je praat, dat je vertelt hoe het met je gaat.’
Valkuil mantelzorgers
‘Ik let erop dat ik voor mezelf zorg. Mijn moeder heeft altijd voor ons gezorgd, maar minder goed voor haarzelf. Ze heeft tien keer zoveel gedaan als wij allemaal bij elkaar. Het is een valkuil van mantelzorgers. Sommigen zien dat niet. Ik zou dan zeggen: ik zie dit en dit bij jou, zie jij dat ook zo?’
Erkenning
‘Ik weet niet hoe lang het begrip mantelzorger al gebruikt wordt, maar ik denk dat het begrip mensen helpt. Je weet daardoor, dat je niet de enige bent die voor een ander zorgt. We zijn met meer. Bovendien kun je je zorgen makkelijker uitspreken zodat anderen ingrijpen of de zorg overnemen.
Met het begrip mantelzorg krijgen mensen erkenning. Dat de gemeente een mantelzorgcompliment in de vorm van een bedrag geeft is mooi. Er zijn mensen die het financieel nodig hebben, al durven velen het niet te vragen. Maar als het echt een compliment was, zou het ook echt gegeven moeten worden. Nu moet je het zelf aanvragen, je moet je eigen compliment opzoeken.’
‘Ik vind mijn situatie als mantelzorger nog heel mild. We hebben het getroffen met de hulp van anderen, van familie en vrienden.’
Beschrijving foto: een monument ter ere van alle zorgdragers
Het beeldhouwwerk ‘Liggende – Arcangelo II, 2023’ van Berlinde De Bruyckere stelt een levensgrote gevallen aartsengel voor, een figuur die op een monumentale grafachtige sokkel ligt, bedekt met een dunne laag lino in grijs- en zwarttinten.
Het idee voor de liggende Arcangelo kwam voort uit de vraag die de kunstenaar zichzelf stelde: ‘hoeveel last van de ander kan één persoon dragen, voordat hij zelf instort? ‘Liggende – Arcangelo II, 2023’ is speciaal gecreëerd voor het Sint-Janshospitaal. Het is een monument ter ere van alle zorgdragers, de engelen van onze tijd. bron: Musea Brugge
