Veel raadsleden op de Noord-Veluwe twijfelen over de duurzaamheidsplannen die de afgelopen tijd op hun bureau zijn beland. Dat blijkt uit een rondgang van mediapartner Omroep Gelderland langs alle fracties op de Noord-Veluwe.
Het gaat om een conceptplan van de Regionale Energie Strategie (RES), dat de zeven gemeenten op de Noord-Veluwe gezamenlijk vaststellen. Harderwijk, Putten, Ermelo, Nunspeet, Hattem, Elburg en Oldebroek beschrijven daarin hoe ze voor 2030 de CO2-uitstoot willen terugbrengen. In de plannen staat onder andere waar windmolens en zonneparken moeten komen en hoe gemeenten als regio hun doel willen halen.
Klimaatakkoord verplicht om aan doelstellingen te voldoen
Bewoners van de Noord-Veluwe mogen nu in een online enquête hun mening geven over de eerste plannen. Toch vragen veel fracties zich af of die inspraak wel effect zal hebben. En ook de eenzijdige focus op zonne- en windenergie leidt tot scheve gezichten. Bovendien vragen veel raadsleden zich af of een samenwerking tussen de zeven Noord-Veluwse gemeenten wel goed kan gaan.
Over het algemeen zijn ze het allemaal eens over de noodzaak. Harderwijk Anders verwoordt het heel duidelijk: “Vanwege het klimaatakkoord van Parijs zijn we verplicht om aan de daar gemaakte energiedoelstellingen te voldoen”, zegt de partij. De ChristenUnie in Hattem vult daarop aan: “De RES geeft ons de gelegenheid om in regionaal verband de gezamenlijke ambitie concreet te maken.”
In die samenwerking schuilt echter ook het gevaar, denken de meeste partijen. “De onderlinge regionale samenwerking kan een risico zijn. In het verleden zijn er bewijzen van dat dit nog wel eens lastig was”, schrijft de SGP Nunspeet heel helder op.
De SGP in Elburg gebruikt soortgelijke bewoordingen: “De samenwerking tussen de gemeenten op de Noord-Veluwe verloopt stroef. Zelfs met de buurgemeenten lukt het vaak niet om samen op te trekken.” De coronacrisis is volgens de fracties niet bevorderlijk geweest voor die samenwerking: bijeenkomsten tussen de verschillende gemeenteraden zijn vanwege het virus afgelast.
Waterstof en kernenergie
Over de inhoud van de RES bestaan ook nog veel twijfels. In het concept dat nu op tafel ligt, wordt alleen gekeken naar windmolens en zonnepanelen. De gemeenteraad in Oldebroek nam al een motie aan waarin onder meer wordt opgeroepen ook rekening te houden met alternatieve vormen van energie-opwekking in de toekomst.
Algemeen Belang Oldebroek denkt dat die motie nog wel gevolgen zal hebben: “De kans is groot dat opnieuw gekeken wordt naar vormen van nucleaire energieopwekking en grootschalige opwekking van energie door het gebruik van waterstof.” De lokale VVD gaat zelfs nog verder. Die pleit voor kernenergie. “Bijvoorbeeld een kleinschalige kernenergieopwekker SMR centrale (Small Modular Reactor) is in opbrengst gelijk aan 400-450 windmolens!”
Alle partijen in Oldebroek zijn daarom bang dat hun gemeente gebruikt zal worden om straks het grootste deel van de windmolens en/of zonnepanelen te plaatsen. De SGP en VVD nemen het stelligst een standpunt hierover in: zij willen voorkomen dat Oldebroek straks 50% van de energie van de hele regio moet opwekken.
VVD Hattem: ‘Met alleen zon en wind red je het niet’
VVD Hattem noemt de plannen van de RES te eenzijdig. ”Met alleen zon en wind red je het niet. Dat vindt nu ook een meerderheid in de landelijke politiek, want zij pleiten voor een onderzoek naar kernenergie. Zelfs het Europees Hof van Justitie beschouwd windmolens sinds kort als industriële installaties met ‘aanzienlijke milieugevolgen’.”
‘Mening van burgers doet ertoe’
De verdeeldheid wordt het duidelijkst zichtbaar als het gaat om de vraag wat er in de eigen gemeente haalbaar is. Veel raden wijzen naar de grote hoeveelheid Natura2000-gebieden binnen de gemeentegrenzen, waar ze geen windmolens of zonnepanelen willen aanleggen. Ook het gebruik van agrarische grond is voor veel partijen onbespreekbaar.
Voordat de RES definitief wordt gemaakt, mogen burgers nog hun mening geven via een online enquête. Of dat veel uit gaat maken, betwijfelen de politieke partijen ook. “Wij krijgen veel signalen van onze achterban dat die zich overvallen voelt en dat zij grote twijfels hebben bij zowel het proces als de voorlopige denkrichting”, schrijft Gemeentebelang Nunspeet.
“Geïnteresseerde bewoners zullen reageren en hun mening geven. Wij schatten dat in als een zeer laag aantal vanwege de onbekendheid”, reageert GroenLinks in Harderwijk.
Algemeen Belang Oldebroek schat in dat de invloed van burgers beperkt zal zijn. “Die zal bij de huidige aanpak beperkt zijn gegeven de ervaringen tot nu toe. Er worden scenario’s voorgelegd waartussen gekozen dient te worden.”
Toch zijn de partijen ook hoopvol, zowel over de haalbaarheid als over de invloed van burgers op de plannen. “De mening van inwoners doet ertoe en vooral ook in de fase die daarop volgt, namelijk de verdere concretisering ervan”, antwoordt de ChristenUnie in Putten.
De SGP in Ermelo denkt dat de invloed van burgers afhangt van de deelname. “Als enkele tientallen mensen deelnemen, zal dat niet veel bijdragen. Als duizenden mensen meedoen wordt de kans groter.”
Al met al zien alle raadsfracties nog veel beren op de weg, maar willen ze ook graag de RES tot een gezamenlijk succes maken. Of er nog veel zal veranderen in de komende maanden, betwijfelen ze. Net als in andere regio’s in Nederland moet de Noord-Veluwe het komende jaar het conceptplan RES uitwerken naar een versie 1.0. Dat moet voor juli 2021 door de gemeenten, het waterschap en provincie Gelderland zijn vastgesteld.
