Hattem heeft een primeur, want voor het eerst wordt een vrouw predikant binnen de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKv). Kerkgemeente De Open Poort in Hattem brengt een beroep uit, zoals het officieel heet, op de 35-jarige Almatine Leene.
“Ik heb mezelf wel een paar geknepen of dit echt gebeurt”, zegt Leene tegen de NOS. De in Lelystad geboren theoloog woont nu nog in Zuid-Afrika, want bij de Nerderduits Gereformeerde Kerk in Stellenbosch kon ze al wel dominee zijn. “Ik ben ooit naar Zuid-Afrika gekomen, omdat ik bij mijn eigen kerkgenootschap niet aan de slag kon.”
Vreugdetranen
Drie jaar geleden besloot de synode van de GKv dat voortaan ook vrouwen predikant mogen worden. Toen Leene dat hoorde, huilde ze van vreugde. Want van jongs af aan wilde ze niets liever dan kerkgangers inspireren met haar preken.
Dat zij uiteindelijk als eerste vrouw is uitgekozen, vindt ze heel bijzonder. “Dit is erkenning van mijn roeping. Want dat is hoe ik het ervaar: God heeft mij hiervoor geroepen.”
Voorzitter van de beroepingscommissie Kees Leppink zegt dat Leene is gekozen vanwege haar kwaliteiten. Ze wordt geroemd om haar presentatietechniek en inhoud. Leene promoveerde in 2013 met een proefschrift over de positie van de vrouw in de kerk. Ze schrijft boeken over kerkelijke vraagstukken en was in 2017 een van de drie genomineerden voor de titel van Theoloog des Vaderlands.
Leene wordt samen met Jasper Bosman de nieuwe predikant bij de GKv-kerk in Hattem. “Ze zijn volledig gelijkwaardig”, zegt bestuurslid Martin Bus.
Vraagtekens
Bij het besluit over Leene kwam wel meer kijken dan bij dat over haar aanstaande mannelijke collega. “Je weet vooraf ook wel dat er gemeenteleden zijn die er wellicht moeite mee hebben”, zegt Bosman.
Na de aankondiging van de twee eindkandidaten kregen de leden een week de tijd om bezwaren in te dienen. Op een tussentijdse vergadering konden de kerkgangers vragen stellen, want er waren inderdaad vraagtekens bij het voornemen om een vrouw als dominee aan te stellen. Zo waren sommige gemeenteleden benieuwd hoe de voordracht rijmt met de Bijbel. “Dat hebben we op de vergadering uitgelegd. Daarna mochten gemeenteleden nog een week bezwaren indienen, maar die waren er niet”, zegt Leppink.
Het aanstellen van vrouwelijke predikanten is al jaren een onderwerp van discussie binnen de stromingen van het gereformeerde protestantisme. Het orthodoxe standpunt is dat alleen mannen mogen prediken. Maar bij sommige kerkgemeenschappen zijn er al jaren vrouwelijke dominees, bij andere is uit den boze, legt Leene uit.
De vrijgemaakt gereformeerden scheidden zich in 1944 af van de Gereformeerde Kerken in Nederland na een meningsverschil over de interpretatie van de Bijbel. De GKv telt ongeveer 120.000 leden, verspreidt over ruim 260 kerken.
Binnen ‘haar’ stroming is er volgens de theoloog sprake van een stroomversnelling geweest. “Tot vijftien of tien jaar geleden was het nog het een taboe: zodra je het ter discussie stelde, was het al mis. Ook vijf jaar geleden merkte ik nog veel weerstand, maar die is nu minimaal.”
Leene was een van mensen die de discussie heeft opgezocht. In haar proefschrift betoogde ze op basis van Bijbelteksten waarom man en vrouw gelijk zijn. “God roept zowel mannen als vrouwen aan het werk om leiding te geven in een kerk en om een verschil te maken in deze wereld. Het is mooi als iedereen dat kan doen ongeacht je leeftijd, geslacht of ras.”
Coronacrisis
Wanneer ze daadwerkelijk aan de slag kan als predikant in Nederland is nog onduidelijk. Vanwege de coronacrisis is er nog maar beperkt vliegverkeer mogelijk van Zuid-Afrika naar Europa, legt ze uit. Leene hoopt dat komend najaar haalbaar is.
“Het zou mooi zijn als we een feestelijke dienst kunnen houden. Maar de kerkgemeente in Hattem heeft meer dan 900 leden, dus het is de vraag wanneer die weer allemaal bij elkaar mogen komen. Het wordt dus nog even wachten, maar dat is prima.”
