De provincie heeft de gemeente eind januari een brief gestuurd waarin ze schrijft, dat de vastgestelde begroting 2025 naar hun oordeel structureel en reëel in evenwicht is. In de bijlage gaat ze dieper op de financiële situatie in en spreekt de provincie haar zorg uit. ‘Door de combinatie van een klein eigen vermogen, een hoge belastingdruk en een lage weerstandsratio heeft uw gemeente beperkte financiële wendbaarheid. Dit kan het moeilijker maken om de vereiste weerstandscapaciteit te verhogen en risico’s effectief af te dekken.’
Verplichte financiële kengetallen geven inzicht in de financiële positie van een gemeente. Drie van de zeven financiële kengetallen van Hattem vallen in de meest risicovolle categorie. Met name de combinatie van drie kengetallen baart de provincie zorgen: lage solvabiliteit (dit betekent dat het eigen vermogen in verhouding tot het totale vermogen klein is), hoge belastingcapaciteit (‘Uw onroerendezaakbelasting (OZB) ligt boven de artikel-12 grens, wat aangeeft dat de belastingdruk al hoog is in vergelijking met andere gemeenten) en lage weerstandsratio (De gemeente heeft weinig financiële ruimte heeft om onverwachte risico’s op te vangen).
Weerstand
De provincie: ‘Uw weerstandsratio is relatief laag. Gezien uw relatief kleine eigen vermogen en reeds hoge belastingdruk, verkleint dit uw wendbaarheid om de vereiste
weerstandscapaciteit te kunnen verhogen om hiermee uw risico’s af te dekken. Dit baart ons zorgen. Wij adviseren u de kengetallen goed te blijven monitoren en waar mogelijk uw weerstandsratio op peil te brengen.’
Reactie CDA
Vandaag, 26 maart, gaf de fractievoorzitter van het CDA, Teun Juk, de volgende reactie: ‘Terecht dat de provincie zorgen heeft over de financiële positie van Hattem. Het sluit naadloos aan bij wat ik eerder heb aangegeven. De gemeente Hattem staat er financieel niet goed voor. Het wordt een enorme uitdaging om de begroting voor 2026 en volgende jaren structureel sluitend te krijgen. Er moet flink worden bezuinigd en er komt geen extra van het rijk. De mogelijkheden om te pijnloos te bezuinigen zijn beperkt en de belastingdruk is al ruim boven de zogeheten artikel 12-norm.
Wat veel inwoners niet weten, is dat het raadsbesluit van november betekent dat de belastingen in de komenden jaren nog veel verder zullen stijgen. De verhoging is namelijk cumulatief. De komende jaren komt er nog zeker 45% bij. Daarom heb ik tegen de begroting gestemd. Het kan zo niet doorgaan. Eerlijk gezegd heeft het mij verbaasd dat Hattem niet nu al onder preventief toezicht van de provincie is gesteld. Wel heeft de provincie met haar brief een voorwaarschuwing afgegeven. Inmiddels is de gehele raad er van doordrongen dat er een fors probleem is dat opgelost moet worden.’
Inwoners denken mee
De NOS schrijft 26 maart, dat ten minste vier gemeenten inwoners hebben gevraagd om mee te denken over waar zij op moeten bezuinigen. Vanaf 2026 krijgen gemeenten minder geld van het Rijk, waardoor het lastiger wordt om sluitende begrotingen te maken. Veel gemeenten komen in grote financiële problemen. Een aantal Hattemse politieke partijen dringt al langer aan om de inwoners te raadplegen.
Woensdag 26 maart debatteert de Tweede Kamer over wat de gemeenten al het ‘ravijnjaar’ noemen.
Naschrift
Op 23 januari schreef de gemeente naar aanleiding van het lage BDO-rapportcijfer: ‘Overigens heeft de Provincie Gelderland de begroting en ombuigingsvoorstellen beoordeeld en goedgekeurd.’ De genoemde brief zegt meer. De provincie spreekt niet alleen haar zorg uit, maar geeft de gemeente ook het advies ‘Maak aannemelijk dat er voldoende zekerheid bestaat dat de maatregelen tijdig en volledig gerealiseerd zullen worden. Hiervoor is het van belang dat deze transparant en reëel zijn onderbouwd. Vanwege dat belang adviseren wij u de opgenomen taakstellingen en de stelposten nader toe te lichten in uw begroting en de ontwikkeling te monitoren.’
Dit was ook het commentaar van BDO destijds op de begroting (en de reden van het lage rapportcijfer), maak het concreet. Het antwoord van de gemeente toen: ‘In de voor- en najaarsnota zal worden gerapporteerd over de voortgang van beoogde resultaten en welke aanvullende maatregelen eventueel noodzakelijk zijn.’
De redactie heeft de brief in januari niet gezien. Deze week werd de brief opnieuw op de website van de gemeente gepubliceerd, aldus de gemeente, om agendatechnische redenen. Het oog van de redactie viel erop, vandaar dat dit artikel deze week werd geschreven. De inhoud is nog steeds actueel.
HattemNieuws – van de redactie
Wilt u op de hoogte gehouden worden van het dagelijks nieuws uit Hattem e.o.? Ontvang de nieuwsbrief HattemNieuws voortaan in uw mailbox!
