Herman Weelink in Trouw: Muziekonderwijs versterkt kind en samenleving

Als we het onderwijs op de basisschool willen versterken, dan is muziekles dé weg daartoe. Hierdoor ontwikkelen leerlingen zich cognitief, sociaal en muzikaal. Deze boodschap gaven de drie muziekkorpsen maandagavond 21 oktober in het stadhuis af naar aanleiding van een voorgenomen bezuiniging op het muziekonderwijs.

Herman Weelink, dirigent van de Andreascantorij en mede-organisator van Bach in Hattem, publiceerde eerder hierover in het dagblad Trouw. Samen met Belén Kerkhoven en namens het bestuur van het Netwerk Muziekdocenten Pabo schreef hij het volgende opinistuk.

Versterking brein
De resultaten van leerlingen voor de basisvakken taal en rekenen hollen achteruit. Wekelijks extra uren inzetten voor deze vakken levert nauwelijks resultaten op, terwijl de oplossing voor het grijpen ligt: investeren in muziekonderwijs.
Wetenschappers als Erik Scherder tonen keer na keer het positieve effect aan van muziekonderwijs op het brein. Niet alleen leren kinderen de kracht van het samen musiceren, maar cognitieve functies zoals taalverwerving, leesvaardigheid, concentratievermogen, plannen en zelfbeheersing gaan er op vooruit. Kinderen die wekelijks muziekles krijgen presteren beter op taken die executieve functies vereisen.

Versterking samenleving
Daarnaast worden sociale vaardigheden, zoals empathie en emotionele intelligentie versterkt, wat een positief effect heeft op het individu en de klas. In de huidige tijden waarin termen als burgerschap, kansengelijkheid en diversiteit en inclusie veel gehoord zijn zou je verwachten dat muziek daarom een vaste plek in het basisschoolcurriculum heeft.   

Aanvulling op leerkrachten
Wie de media volgt weet dat het niet goed gaat met het muziekonderwijs op de basisschool. Een opinieartikel in Trouw van 1 augustus 2024 verwees naar deze penibele situatie met de constatering dat pabo’s aankomende leerkrachten vrijwel niets leren over muziek. Dat op pabo’s (te) weinig aandacht voor muziek is, is inderdaad het geval: decennialang is het vak muziek steeds kleiner geworden. Een pabostudent moet in slechts vier jaar tijd de kennis en vaardigheden leren van maar liefst dertien vakken. Dat betekent dat de meeste groepsleerkrachten in het basisonderwijs maar een beperkte basis van het vak muziek beheersen. Als de gemiddelde groepsleerkracht zich niet competent voelt, sneuvelt muziek in die klassen met alle desastreuze gevolgen van dien.

Muziekvakspecialist
Op diverse pabo’s in Nederland wordt de post-hbo-opleiding Vakspecialist Muziek aangeboden. Hierin worden huidige en toekomstige groepsleerkrachten opgeleid tot kartrekker voor muziek in een basisschoolteam. De vakspecialist muziek is onderdeel van het team en fungeert als een bruggenbouwer in de school: geeft muzieklessen, ondersteunt teamleden, legt contacten met culturele instellingen, werkt samen met vakleerkrachten en is zo een echte spin in het web. Deze belangrijke driehoek van groepsleerkracht, vakleerkracht en vakspecialist muziek dragen samen zorg voor goed muziekonderwijs in de basisschool.

Als we het onderwijs op de basisschool willen versterken en verrijken is die vakspecialist muziek een uitgelezen kans: de groepsleerkracht wordt ondersteund en alle leerlingen krijgen de kans zich cognitief, sociaal en muzikaal beter te ontwikkelen. Basisscholen grijp die kans, aldus de schrijvers.