Op 16 augustus kwam het bericht naar buiten dat het Centraal Planbureau (CPB) op basis van een nieuw verwachte raming het aantal mensen in armoede daalt. Gebeurt dit ook in Hattem? De mensen van de Stichting Leergeld Hattem willen niet over percentages praten, maar over de mensen die het treft.
‘Wat is armoede? Wat versta je daaronder? Stichting Leergeld hanteert een andere defenitie dan bijvoorbeeld de voedselbank doet.’ Aan het woord is Andries Jans, coördinator. ’In principe is voor ons armoede als kinderen uit gezinnen niet mee kunnen doen aan activiteiten die gewoon zijn voor andere gezinnen. Daarbij hanteren we een grens: het netto-inkomen moet lager zijn dan 120% van de bijstandsuitkering. Er kunnen uitzonderingen zijn, al komen die bijna niet voor. Er zijn dan andere oorzaken die zorgen voor armoede. Wij kijken in dat geval naar het besteedbare inkomen en het normale bestedingspatroon. Wij leveren altijd maatwerk.’
Volgens het Centraal Planbureau (CPB) leefde in 2023 4,6 procent van de bevolking onder de armoedegrens. In 2025 is dat naar verwachting 4,1 procent.
Ook de armoede onder kinderen gaat omlaag, van 5,8 procent in 2023 naar 4,6 procent in 2025. In de jaren na 2025 loopt de armoede wel weer licht op, verwacht het CPB.
Nog even los van welke definitie het CPB hanteert, merkt uw organisatie dat de armoede onder gezinnen daalt?
Jans: ‘Sinds het begin van het jaar is het iets gedaald en stijgt nu weer wat. Maar vergelijk het niet met het CPB. Niet vanwege de definitie van armoede, maar ook vanwege de percentages. Onze aantallen zijn zo klein dat we dat niet in percentages kunnen uitdrukken. Als er een gezin verhuist van een andere stad naar Hattem, dan neemt het percentage toe.
Bij onze stichting is niet alle armoede zichtbaar, we kennen niet alle Hattemers met armoede. Mensen melden zich vrijwillig aan. We begeleiden bovendien niet alle gezinnen met armoede, alleen maar gezinnen met kinderen van 0 t/m 17 jaar. Welke armoede er onder bejaarden is bijvoorbeeld, weten we niet. Het is heel moeilijk te duiden.
De gemeente Hattem kijkt als je naar percentages vraagt waarschijnlijk naar alle mensen in de bijstand, maar … is dat alle armoede???’
Is er andere hulp nodig dan bijvoorbeeld vijf jaar geleden?
‘Nee, niet echt… het kan zijn dat het voorgezet onderwijs een duurdere computer vraagt, een uitgebreidere met meer mogelijkheden. Ik heb er net weer twee staan die weggebracht moeten worden’, aldus Joop Leferink, intermediair. ‘De mensen krijgen geen geld. Wij kopen de laptop, een fiets, wij betalen rechtstreeks contributie voor voetbal, Laura’s musical, zwemles…’
“Je wilt eigenlijk geen hulp vragen. De drempel om hulp te vragen is heel hoog. Maar als ze hier zijn gaat die omlaag. Ze geven je het gevoel dat het mag.”
citaat uit: Leergeld doet ertoe
Thuisbezoek
De stichting heeft twee intermediairs die bij de mensen thuiskomen: Margot van der Tol en Joop Leferink. (met daarnaast nog Roelie Berghuis, coördinator, en Marjan ten Cate, administratief medewerker). Van der Tol: ‘De mensen zijn blij met ons als intermediair omdat we echt bij mensen binnenkomen. We zijn persoonlijk, geen hulp of aanvraag via een computer of zo. We gaan met ze in gesprek, tonen empathie en denken mee zonder oordeel. We vinden er niks van. We denken ook mee als ze er zelf niet uitkomen. Bijvoorbeeld als iemand de laatste twintig euro te besteden heeft en moet kiezen tussen contributie voor de sportvereniging of eten. Wanneer de intermediair dan aangeeft dat Leergeld de contributie voor de sport van kinderen gaat betalen, geeft dat best wel wat opluchting.
Ze vinden het fijn dat iemand meedenkt hoe het geld het beste te besteden is, maar ook over een vraag die niet standaard is. We kunnen mensen doorverwijzen, naar bijvoorbeeld Op Koers waar de vrijwilligers helpen met de financiële administratie.’
“Ik vond het huisbezoek heel prettig, en het was laagdrempelig. We hoefden geen 20.000 formulieren in te vullen. Ons inkomen was te hoog, maar een bewijs dat we in de schuldsanering zitten bewees dat we het echt nodig hebben.”
citaat uit: Leergeld doet ertoe
Wat zou er moeten veranderen, willen we de mensen die leven rond de armoedegrens nog beter kunnen ondersteunen?
‘Eigenlijk zouden wij overbodig moeten zijn, maar dat is niet haalbaar. Je hebt zoveel soorten gezinnen, zoveel oorzaken, het is niet samen te vatten. Mensen kunnen door ziekte weinig te besteden hebben, of ze spreken nog niet voldoende Nederlands. Door zorg voor een ziek kind, met veel zorgkosten, kan men niet meer gaan werken. Wat we vaak zien is, dat mensen zo hun best doen, maar dan nog…’
“Ze komen binnen en zijn gewoon zichzelf. Niet in pak of in bedrijfskleding. Ze hebben mij het gevoel gegeven dat ik er niet alleen voor sta. Ze hebben zoveel druk bij me weggenomen.”
citaat uit: Leergeld doet ertoe.
Als de laptop dichtgeklapt is en we afscheidnemen, moeten deze vrijwilligers nog even wat kwijt over de laatste vraag. Over hoe grote en kleine mensen in de samenleving aangekeken worden als ze last hebben van armoede, als ze niet kunnen meedoen en hoe dat kan drukken op hun gevoel van waarde en erbij horen. De missie van de stichting is: ‘Alle kinderen doen mee! Want nu meedoen is straks meetellen!’.
Reactie gemeente
We hebben de gemeente ook het CPB-bericht voorgelegd en gevraagd naar de stand van zaken in Hattem: ‘Armoede is een begrip waarvoor verschillende organisaties verschillende definities hanteren. Voor het beantwoorden van de vragen gaan we uit van de definitie van het CBS (Lage-inkomensgrens | CBS) en cijfers van het CBS. De meest recente cijfers zijn van 2022. Wij kunnen geen recentere cijfers aanleveren omdat wij het percentage niet nauwkeurig kunnen berekenen. Dit komt doordat er, naast uitkeringsontvangers, ook andere factoren zijn die dit percentage beïnvloeden, zoals uitkeringen of inkomsten elders.
Voor 2022 geldt dat 2,6% van de inwoners van Hattem langdurig (tenminste 1 jaar) een laag inkomen had (StatLine – Laag en langdurig laag inkomen; huishoudenskenmerken, regio (indeling 2023) (cbs.nl). In 2021 was dit percentage 2,9%, in 2020 2,6%, in 2019 3,2 % en in 2018 3,3%.
Het CBS drukt het percentage van kinderen dat opgroeit met ouders met een laag inkomen en risico op armoede niet in percentages uit voor de gemeente Hattem. In Hattem zet Stichting Leergeld zich in om sociale uitsluiting van kinderen uit gezinnen met geldzorgen te voorkomen. In 2023 heeft Stichting Leergeld in Hattem in totaal 164 kinderen geholpen (bron jaarverslag Stichting Leergeld)’, aldus de woordvoerder.
Citaten
Het is lastig om betrokkenen zelf te spreken te krijgen. Gelukkig konden we gebruik maken van citaten uit de bundel Leergeld doet ertoe, van Nienke Schlette MSC en dr. Bram Eidhof, een eindrapportage onderzoek naar waardering van de Leergeld aanpak.
Van de redactie
Lees jij al HattemNieuws? Ontvang voortaan nieuws en achtergronden in je mailbox!
