In Hattem voelt de gierzwaluw zich steeds meer thuis. In 2025 zijn 224 bezette nestplaatsen vastgesteld, goed voor een geschatte populatie van 200 tot 250 broedparen. Dat blijkt uit het derde opeenvolgende jaar onderzoek volgens landelijke SOVON-richtlijnen. De resultaten laten zien dat Hattem een belangrijke broedplek is voor deze beschermde, zeer plaatstrouwe vogel. Maar dit vraagt wel actie van iedereen.
Tegelijkertijd staat de soort onder druk doordat nestplaatsen in gebouwen verdwijnen bij renovaties en verduurzaming. Dankzij het onderzoek konden dit jaar minimaal zes nesten met jongen tijdig worden gered. Hoewel nestkasten worden gebruikt, is slechts 29% bezet, mede door ongeschikte plaatsing (bijvoorbeeld in volle zon). ‘Met gerichte maatregelen kan Hattem deze robuuste populatie behouden én versterken. Dat vraagt aandacht van gemeente, woningcorporaties én particuliere huiseigenaren.’
Aan het woord is onderzoeker Henk Schreuders. ‘Wie kent niet het heerlijke geluid van de gierzwaluw op warme zomeravonden? In Hattem zijn ze in de zomer volop te horen. Gierzwaluwen zijn extreem plaatstrouw. Het feit dat zoveel nestplaatsen jaar na jaar opnieuw bezet blijken, laat zien dat Hattem een belangrijk plek is voor deze soort.’
Belang van bescherming
Gierzwaluwen broeden vrijwel uitsluitend in gebouwen, achter dakranden, kantpannen en nokpannen. Juist deze plekken verdwijnen steeds vaker door renovaties en verduurzaming. Het komt regelmatig voor dat nestplaatsen verloren gegaan door bouwactiviteiten waar de gierzwaluw over het hoofd worden gezien. Dit jaar konden mede dankzij het onderzoek dit jaar minimaal zes nesten met jongen tijdig worden gered dankzij snel ingrijpen door de Provincie.
Gierzwaluwen maken ook graag gebruik van speciale nestkasten, hoewel het jarenlang kan duren voor ze er gebruik van maken. Dit verklaart dat ondanks de aanwezigheid van nestkasten in Hattem slechts 29% daarvan bezet is. Goede plaatsing is wel van belang. Nestkasten die langdurig in de volle zon hangen zijn ongeschikt.
OproepÂ
De resultaten onderstrepen het belang van zorgvuldig omgaan met bestaande nestplaatsen én het beter plaatsen van nieuwe nestvoorzieningen. De onderzoeksgegevens zijn beschikbaar gesteld voor de Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF) en kunnen worden gebruikt bij vergunningverlening en het opstellen van een toekomstige Soortmanagementplan (SMP) voor Hattem.
‘Met gerichte maatregelen kan Hattem deze robuuste populatie behouden én versterken. Dat vraagt aandacht van gemeente, woningcorporaties én particuliere huiseigenaren.’
Het onderzoek wordt in 2026 voortgezet om trends beter in beeld te krijgen en de bescherming van gierzwaluwen verder te onderbouwen.
Voor meer informatie kan contact opgenomen worden met Schreuders: agestisecologie@outlook.com
