In de mailbox van RTV Hattem stond een aankondiging van een boek. Bijna was dit bericht in de prullenbak terecht gekomen, omdat er zoveel aankondigingen gemaild worden. Gelukkig lazen we dit keer verder en ontdekten we dat de schrijver oorspronkelijk uit Hattem kwam en bovendien een boek over Hattem heeft geschreven! We legden contact met Otto Hof, pseudoniem voor Henk Brandehof, en spraken over zijn boek Een liggend nevelbeeld.
Henk, Vanwaar een boek over Hattem? Kent u Hattem?
‘Ik ben een oud-Hattemer. Direct na de oorlog, ik ben een antiek persoon, zijn we in 1951 vanuit Zwolle naar Hattem gekomen. Mijn vader had een slijterij overgenomen, in de Achterstraat. Ik ben nog een driekwart jaar naar de Van Heemstraschool gegaan. Daar heb ik me moeten leren aanpassen. Ik kwam in een hele vreemde wereld en werd ook als een vreemde beschouwd. Hattem was in die tijd een gesloten wereld. De oorlog was net voorbij en de mensen waren op zichzelf. Er heerste een zekere mentaliteit waarin de kerk heel belangrijk was. Op zondag bijvoorbeeld mocht je niet fietsen en niet de was buiten hangen. Ik was 11, 12 jaar. “Dés ‘n vremde” werd er gezegd. Ik moest me aanpassen, dat was duidelijk. Iedereen liep op klompen, dus ik heb ook met klompen gelopen. En dan breekt het open, je hoort er op een zeker moment bij. Tien jaar later ben ik naar Zuid-Afrika gegaan en heb ik de wereld bereisd. Wat tijdens die jaren kwam bovendrijven was, dat Hattem de beste tijd van mijn leven was. Het waren de vormende jaren.’
‘Mijn vrouw kwam bovendien ook uit Hattem (haar ouders hadden de winkel Trudies Suikerwaren in de Kruisstraat) We zijn er getrouwd. Nu woon ik al jaren in Duitsland.’
‘Hattem was een stad waar mensen in een zekere fantasiewereld leefden. Iedereen had een andere naam (Muller noemde ze ‘láttie’) en er deden vele verhalen de ronde. “hebbie ‘t ù heurd?” De meest fantastische verhalen, halve en hele waarheden die niet altijd klopten. Er werden dingen gesuggereerd, bijvoorbeeld dat er in hotel Dennenheuvel een geheime bijeenkomst was… Daar klopte niets van… In het boek heb ik dit verhaal beschreven. Maar in de fantasie van de mens leefde dat. Het is waarschijnlijk verklaarbaar door de oorlog en de gesloten gemeenschap. Als er iets met de buurman was, wist binnen de kortste keren de hele straat het.’
‘Ik vroeg me af, hoe doe je dat, een verhaal over Hattem schrijven. Ik ontdekte het Hattemse volkslied. W. Coster, leraar ulo, later de directeur van de mavo, heeft het in elkaar gezet. Elk hoofdstuk in mijn boek begint met een frase uit het Hattemse volkslied.’
Waar komt de titel Een liggend nevelbeeld vandaan?
‘Het verwijst naar een beeld dat nu ingeslapen is. Het beeld leefde vroeger. De jeugd van Hattem had toen in feite geen contact met de buitenwereld. Alles wat binnen deze gemeenschap gebeurde was ‘highlight’. Als er de gymnastiekvereniging een uitvoering gaf, liep het stadje uit.’
De uitgever schreef in de aankondiging: “Maar het stadsbeleid gaat voorbij aan de grieven, welk de burger gebruikt om zijn situatie te duiden, krenken hem waar dan ook en negeren alle kritiek. Zo is het bestuur zijn eigen grieve geworden, en zit eenieder gevangen in de beslommeringen van het moment.” En: “de verborgen spanningen van een stadje in wederopbouw”.
Wat is er in uw boek gaande in Hattem dat deze spanning beschreven wordt?
‘Het bestuur stond ver af van het volk. De burgemeester zag je alleen op Koninginnedag bij de aubade. Dan stond de man met de ketting vooraan. Verder zag je hem nooit. Er werd wel verteld wat er in het gemeentehuis gebeurde. ‘
Ik citeer uit het boek: “Met zijn scherpe oog voor detail en zijn vermogen om de atmosfeer van de tijd levendig te vangen, nodigt Hof de lezer uit om door de smalle straatjes van Hattem te dwalen en zich onder te dompelen in de nostalgische charme .”
U heeft het boek op afstand geschreven. Dwaalt u nog wel eens in gedachten door Hattem?‘Ik kijk wel eens op YouTube. Wat is het stadje mooi geworden. Zo modern en open… De markt is nu een plek waar terrassen zijn. Vroeger werd je omver gelopen door de koeien. De boeren hadden de boerderij in de straat. ’In het voorjaar brachten ze de koeien via de straten het bruggetje over naar de Homoet.’
De ondertiteling van het boek is: “De afspiegeling van een stadje aan de IJssel, teruggekaatst door de schaduw van het verleden.” Zo heb ik het verhaal proberen duidelijk te maken hoe het zich het verleden liet zien.’
Is uw boek gebaseerd op uw eigen herinneringen of heeft u mensen gesproken voorafgaand aan de publicatie?
‘Mijn vriend hier uit de buurt in Duitsland is een geboren Hattemer, maar ik heb het zelf bedacht. Tijdens een bezoekje aan Hattem heb ik het tijdschrift Hattem, Hanzestad op de Veluwe meegenomen. Dat heeft me geholpen om bijvoorbeeld de straatnamen weer scherper in beeld te krijgen.’
‘Ik ken niemand meer, op een paar uitzonderingen na. Otto Hof is mijn pseudoniem. Als diplomaat mag je in het buitenland niet onder je eigen naam schrijven. Vandaar Otto Hof. Mijn echte naam is Henk Brandehof. Zo sta ik in Hattem bekend.’
‘Mensen bellen mij op en vragen of ze bij mij het boek kunnen kopen. Ze vertellen mij dan hun hele verhaal. Hoe heet u van achternaam, vraag ik laatst. Bleek dat de mevrouw die mij belde, getrouwd was met een vroegere vriend van mij. Ik voelde me helemaal thuis.’
‘Op de voorpagina staat een illustratie van de hand van mijn vader. Hij heeft dat geschilderd in het bejaardenhuis. Als je dat ziet… Ik ben er trots op. Je wilt er zo naar toe.’
Over Henk Brandehof
Brandehof studeerde handelseconomie en filosofie in Stellenbosch, en bereisde de wereld. In Canada werd hij geïnspireerd tot het schrijven over ‘De dingen van het Leven’ door een wekelijkse rubriek in The Netherlands Post. Later in Australië schreef hij zijn eerste roman, gevolgd door boeken in het Verenigd Koninkrijk en Duitsland. Van zijn gedichtenbundels zijn er ook enkele in Nederland verschenen. Hij woont in Emsland, Nedersaksen, Duitsland.
Bestellen
Het boek is te bestellen bij Bruna in de Kerkstraat. Het eerste exemplaar wordt op 28 juni aan burgemeester Marleen Sanderse overhandigd.
Hattem Actueel
Op zaterdag 22 juni is de schrijver om 11.30 uur te gast in het radioprogramma van RTV Hattem, Hattem Actueel.
