Het bureau Motivaction voerde voor de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) een steekproef uit onder ruim 1.000 Nederlanders. Daarvan bleek 66 procent vooraf al bekend met de korting op het Gemeentefonds waarover vandaag 14 april werd gesproken tussen de VNG en de minister. Ongeveer 200 van de 1.000 respondenten was vooraf al bekend met de term ‘ravijnjaar’, zo meldde BinnenlandsBestuur.nl 14 april.
De redactie zet alles met betrekking tot ‘ravijnjaar’ nog eens op een rij en komt tot slot met vragen aan het college en aan de fractievoorzitters.
In 2026 dreigt een financiële ramp voor alle 342 Nederlandse gemeenten, zo lezen we vandaag 14 april in de Volkskrant. Het Rijk wil bijna 6% korten op het Gemeentefonds – een bezuiniging van miljarden op hun belangrijkste inkomstenbron. Gemiddeld is dit fonds goed voor 60% van de gemeentelijke begroting.
De VNG waarschuwt dat driekwart van de gemeenten daardoor in de rode cijfers dreigt te belanden. De gevolgen raken direct de samenleving: voorzieningen zoals jeugdzorg, woningbouw en armoedebeleid komen onder druk te staan.
Onder de ondervraagden van het Motivaction-onderzoek werden de zorgen al benoemd: ‘Nederlanders blijken vooral zorgen te hebben over de mogelijkheid dat de dreigende tekorten tot problemen gaan leiden op het gebied van zorg, veiligheid, en woningbouw. De meeste respondenten geven aan zich zorgen te maken over kwetsbare groepen: jongeren, armen en ouderen.’
Structureel
Sinds de gemeenten in 2015 verantwoordelijk werden voor onder andere de jeugdzorg, kampen ze met structurele tekorten. De aangekondigde korting in 2026 – inmiddels aangeduid als het ‘ravijnjaar’ – maakt de zorgen groter dan ooit.
Het huidige verdeelsysteem van het Gemeentefonds loopt eind dit jaar af. De beoogde koppeling aan het bruto binnenlands product (bbp) zou pas vanaf 2027 ingaan, maar die nieuwe systematiek is nog niet uitgewerkt. Wat resteert is een grote financiële leemte in 2026. Voor dat jaar is alleen een al jaren geleden vastgestelde bezuiniging van 2,5 miljard euro opgenomen – zonder concreet zicht op compensatie of structurele oplossing.
Verzet
Ondanks luid verzet van onder andere de VNG moeten de gemeenten zich wel voorbereiden: begrotingen moeten wettelijk sluitend zijn, ook bij forse tekorten. Dat betekent moeilijke keuzes en vooruit plannen in grote onzekerheid.
De frustratie is groot, vooral omdat de uitgaven blijven stijgen – denk aan jeugdzorg, bijstand, veiligheid en ouderenzorg – terwijl het inkomstenplaatje voor de komende jaren mistig blijft. Kleine bezuinigingen bieden geen soelaas meer. Gemeenten ontkomen niet aan fundamentele keuzes, zoals het schrappen van voorzieningen of het verhogen van lokale belastingen, aldus de Volkskrant.
Rechter?
Het Rijk biedt tot op heden geen duidelijkheid met betrekking tot extra financiële ondersteuning. Dinsdag 15 april loopt het termijn af waarbinnen de VNG wilde overleggen met de overheid over extra geld. Komt de overheid niet over de brug, dan gaat de VNG naar de rechter.
Hattem
De redactie legde 14 april de volgende vragen voor aan zowel het college als aan de verschillende fracties.
Stel, er komt geen extra geld. Wat zijn dan de opties voor Hattem? Kan er nog geschoven worden met budgetten die de kerntaken niet raken?
Er zijn steden die nu al stadsgesprekken organiseren om inwoners mee te laten denken over bezuinigingen (gemeente Oude IJsselstreek start een ‘proatpunt’). Amersfoort werkt samen met andere gemeenten door een onderzoek te laten uitvoeren onder haar inwoners.
Gaat Hattem ook haar inwoners consulteren? En zo ja, hoe? Zo nee, wat is het argument?
Reactie gemeente
(artikel aangepast 15 april, 18.16 uur) De gemeente reageerde direct. Ze ziet het zeker als belangrijk om de komende tijd meer te vertellen over de financiële toekomst, het ‘ravijnjaar’ en de keuzes die gemaakt moeten worden. Op dit moment wordt er intern gesproken over het lopende proces en het hoe en wanneer de gemeente via de media haar inwoners verder informeert.
Wordt vervolgd
