Op dinsdag 15 april organiseert Heemkunde Hattem een lezing van Tjirk van der Ziel over de geschiedenis en geografie van de Veluwe. Eind september 2024 verscheen er nieuw werk van zijn hand: Atlas van de Veluwe. De toegang is gratis. De lezing start om 20.15 uur in De Marke.
Het boek is een boeiende atlas over de geschiedenis van de Veluwe, vanaf de ijstijd tot aan de dag van vandaag: ‘Van woest en ledig naar Nederlands grootste toeristische paradijs De Veluwe staat bekend om de uitgestrekte bossen, heidevelden en zandvlakten. Maar ook de randzones horen erbij; ze zijn historisch, geologisch en hydrologisch er onlosmakelijk mee verbonden. In feite is de Veluwe één groot, samenhangend gebied tussen de Rijn, de IJssel en de kust van de Zuiderzee, nu het Randmeer, en kent daardoor uiterst gevarieerde natuur- en cultuurlandschappen. De aanwezigheid van helder stromend water is daarbij voor de bewoners altijd cruciaal geweest. De Atlas van de Veluwe belicht deze rol door de eeuwen heen en trekt de lijnen door naar het heden en de toekomst. Nu klimaatverandering leidt tot extremer weer met langere perioden van droogte afgewisseld met veel neerslag in soms korte tijd, wordt zorgvuldig waterbeheer belangrijker dan ooit. Dat stelt de Veluwe voor grote uitdagingen.’
Water is een vraagstuk geworden
Van der Ziel is een geboren en getogen Hattemer, en woont nu ‘aan de andere kant van de Veluwe’. Tijdens een eerder interview met RTV Hattem zei hij: ‘We associëren de Veluwe tegenwoordig vooral met bos. Dat is een dominante gedachte. Maar als we spreken over de Veluwe, hebben we het ook over de lagere delen. Vroeger was dat hele gebied met elkaar verbonden waarbij water centraal stond. Het regenwater stroomt van boven naar beneden, naar de randen. Die zijn vervolgens ontgonnen en geschikt gemaakt voor landbouw. In het boek gaan we de Veluwe rond en we beginnen we met die randen. Dat doen we bewust, omdat we willen laten zien dat alles met elkaar is verbonden: geologisch, hydrologisch en cultuurhistorisch (denk ook aan de papierindustrie en aan de plaatsen waar mensen zich vroeger hebben genesteld. Waar wonen nu de meeste mensen? Op de flanken. Daar zijn ook de wegen en de spoorlijnen. Pas begin jaren zeventig is de A1 aangelegd, een snelweg dwars over de Veluwe heen.’
‘Over de natuur zelf, die staat tegenwoordig er niet florissant voor. De landbouw moet zich heruitvinden. Water is een vraagstuk geworden. En wie weet komen mensen hier wonen uit angst voor de stijgende zeespiegel. Wat gaat dit alles doen met de natuur?’
Podcast Atlas van de Veluwe
Ten behoeve van deze publicatie zijn dronefoto’s gemaakt, evenals speciale hoogtekaarten en grafische visualisaties van het ontstaan van de stuwwallen tot inspirerende vergezichten op ontwikkelingen in de loop van deze eeuw. Bij de atlas verscheen een podcast met verhalen over water op de Veluwe. Welke rol spelen sprengen en beken vroeger en nu? Hoe zorgen we voor voldoende water voor drinkwater, landbouw en natuur op de Veluwe? Wim Eikelboom zoekt het uit en brengt de kaarten in de atlas tot leven met stromende verhalen in de podcast.
HattemNieuws – van de redactie
Ontvang nieuws uit Hattem (politiek, sport, kunst en cultuur, samenleving en human-interest) voortaan in uw mailbox!
