Zomerwerkers, mensen die niet stilzitten, ook al vallen de mussen van het dak en smelt het asfalt onder de voeten. Je vindt ze ook in Hattem. In deze zomerweken stellen we graag een paar van hen aan onze lezers voor. In deze aflevering: de mensen van de Bongerd, aflevering 1.
Het is een van de warmste dagen van deze zomer. Ik zet mijn fiets tussen de andere fietsen. Aan de overkant bij de ingang van de Bongerd staan de scootmobiels geparkeerd. Binnen is het koel en rustig. Uit het restaurant klinkt zacht het gekletter van het bestek. De bewoners eten hun warme maaltijd. Je koort af en toe wat stemmen. Tussen de tafels door lopen de medewerkers om het de mensen naar de zin te maken. Ook daar is het warm.
De zorg verandert, dat weten we allemaal. Er zijn steeds meer mensen die zorg nodig hebben, maar het aantal plekken blijft hetzelfde en er komt naar verwachting ook niet meer personeel bij. In de zomerperiode staat de zorg nog sterk onder druk. Een rooster is kwetsbaar. Sowieso altijd, maar nu nog meer omdat de vaste medewerkers op vakantie willen. Lukt het om de zorg te bieden, ook in de zomer?
In de centrale hal staat een grote tafel. Ik ben me met aan het installeren als er plots iemand in een roze jasje tegenover mij gaat zitten. Diana uit team 2 schuift aan. Waar staat dat roze jasje voor, is mijn vraag.
‘Je hebt hier verschillende kleuren jasjes, ze laten geen rangverschillen zien. Als zorgmedewerker heb je een aantal kleuren waar je uit mag kiezen. Vandaag koos ik voor roze.
Ik heb in meerdere branches gewerkt, maar wou toch weer graag werken met mensen. Ik heb de Beroepsbegeleidende leerroute (BBL) gedaan via IJsselheem, een combinatie van werken en leren, een paar jaar als VIG gewerkt (Verzorgende Individuele Gezondheidszorg) en later de BBL-route verpleegkundige intern gevolgd bij IJsselheem. Na een tijdje ben ik als gediplomeerd verpleegkundige bij de Bongerd teruggekomen.’
Wat doet een verpleegkundige?
‘Mensen helpen met de dag opstarten, dus wassen en aankleden, maar ook medicatie uitdelen. Als verpleegkundige mag je een aantal handelingen meer doen dan als verzorgende. Je hebt coördinerende taken en houdt zicht op de kwaliteit van zorg.’
Om ons heen neemt ondertussen het rumoer toe. Bij de receptie staan twee heren. Zij willen zich inschrijven voor een activiteit. Achter Diana rolt een grote kar met bijbehorend geratel naar de andere kant van het gebouw. Rechts van ons vraagt een mevrouw om hulp. Waar is haar kamer?
Wat betekent de zorg voor jou?
‘Zorg is meer dan wassen, aankleden, eten geven, en medicatie uitdelen. Zorg kan je ook een goed gevoel geven. Iets doen wat hun dag goed maakt. Het kan iets kleins zijn. Bijvoorbeeld, dat ene koffie kopje pakken om uit te drinken, omdat de bewoner daar zo’n waarde aan hecht. De activiteitenbegeleider die samen met de bewoner de krant leest of een spelletje doet. De bewoners een fijne dag geven zodat niet elke dag hetzelfde lijkt. Mensen aandacht geven, zodat ze zich gehoord voelen. Warme zorg.’
Heb je wel eens een situatie meegemaakt waarbij je dacht: nu komt het er op aan?
‘Veel mensen willen in bedreigende situaties niet meer gereanimeerd worden. Dus in die zin zijn levensbedreigende situaties hier anders dan buiten de Bongerd. Wat voor mij een situatie is van ‘nu komt het er op aan’, is toezicht houden op medicatie. Dan kan er een situatie ontstaan van ‘nu ben ik nodig’. Dit moet nu geregeld worden. Of stel, iemand is gevallen en je ziet dat de heup gebroken is. Dan moet je die meneer of mevrouw niet verplaatsen.
In het algemeen zorg je ervoor dat mensen goed begeleid worden als ze pijn hebben of als het leven eindigt. Van al dat soort momenten raak ik niet in paniek.’
Het komt bij mij over dat je focus ligt op ‘de ander moet het goed hebben’. Hoe houd je dat in balans met je eigen energie?
‘Sinds ik een gezin heb, ben ik mij meer bewust geworden om privé en werk gescheiden te houden. Mijn pauzes gebruik ik goed, want anders kom ik de dag niet door. Ik ben me er bewuster van geworden dat ik op die balans te letten heb. Het is inderdaad een struikelblok.’
Het is nu vakantietijd, jij werkt in vaste dienst en je hebt mensen die in- en uitvliegen. Wat merk je van deze zomertijd?
‘Omdat ik de vaste kracht ben, moet ik meer de leiding nemen, maar ook meer vertellen. De tijdelijke collega’s kunnen alles in de dossiers lezen, maar er zijn ook ongeschreven regels. Eigenlijk is het denken voor twee. Ik werk 16 uur, maar als je 32 uur werk kost dat veel energie. We zijn ook blij dat de vakantiekrachten er zijn, want we hebben wel die handjes nodig. Er zijn ook vaste zomerkrachten die de bewoners zo langzamerhand hebben leren kennen. Je hoeft dan niet meer de ditjes en datjes te vertellen.’
Heb je last van de warmte?
‘Het is te doen… Zoals thuis zetten we ’s avonds even alles open.’
De zorg verandert
Zoals gezegd, de zorg verandert. Meer zorgvragers en hetzelfde aantal plekken om de mensen te kunnen begeleiden. Hoe pak je dit als de Bongerd-zijnde aan? Heske is regiebegeleider. Haar functie is nieuw en het is haar taak om deze verandering in goede banen te leiden. ‘Dat betekent dat we aan de voorkant kijken hoe mensen thuis kunnen blijven wonen en van de andere kant hoe de mensen die de zorg hier nodig hebben, geholpen kunnen worden.’
Waarom is jouw functie nodig?
‘Er gebeurt binnen de zorg heel veel. Het doorontwikkelen van het ene type zorg, hoe de zorg vroeger was, naar de andere type zorg, meer samen met de buitenwereld. We willen cliënten helpen een netwerk te onderhouden met familie, vrienden, buren, vrijwilligers en anderen, maar ook om waar dit nodig is een nieuw netwerk op te bouwen. Dit netwerk ondersteunt hen in hun zelfredzaamheid. Daarvoor nemen we ongeveer twee jaar. We denken na over vragen als ‘hoe ga je in gesprek over wat er aan zorg nodig is, waarvoor boren we het netwerk aan, hoe kun je het netwerk erbij betrekken, wat kan het netwerk?’. Maar ook, hoe kunnen we Hattem meer naar binnen halen? Nu al komen een keer per maand Hattemers hier eten. De keuken levert sowieso al maaltijden voor bewoners buiten de Bongerd. Onze activiteiten worden door vrijwilligers begeleid, maar ook denken we na over samenwerking met andere organisaties.
Mensen ‘van buiten’ naar ‘binnen’ halen doen we voor een deel om het zorgteam te ontzorgen. We geloven dat eigen regie en samenredzaamheid waarde toevoegen aan het leven, zowel voor cliënten als voor hun netwerk. We willen daarnaast dat onze locaties een actieve rol spelen in de gemeenschap om ons heen. Dit zorgt voor initiatieven en contacten en leidt tot een actieve leefgemeenschap. Daarnaast merken we ook dat het contact met buiten de bewoners goed doet. Het geeft hun leven meer zin, ze leven positiever.
We kijken ook naar voorbeelden elders in het land. Laatst hoorde ik van een huis waar een kleinzoon nog steeds bij oma komt logeren, ook al woont ze nu op een gesloten afdeling.’
Het is zorgelijk wat je vertelt, er komen geen plekken bij, er zijn vacatures…
‘Daarom moeten we in de thuissituatie al kijken of mensen langer thuis kunnen wonen. Mensen willen het liefst op hun eigen plekje wonen. Dat vraagt intensievere zorg, Hiervoor kunnen o.a. de thuiszorg, dagbesteding en casemanagers dementie ingezet worden. Daarnaast is het product VPT (volledig pakket thuis) in opkomst. Verschillende organisaties geven hier op hun eigen wijze vorm aan. Binnen IJsselheem lopen er projecten in aanleunwoningen nabij de woonlocaties en zal in maart 2025 de HBS in Kampen geopend zal worden.’
Begrijpen mensen, het netwerk, dat het nodig is, meezorgen?
‘We zitten in een omslagperiode. Een aantal jaren geleden dacht men dat alle zorg door ons werd overgenomen. Mensen zijn zich er wel van bewust dat dat niet meer zo is.
Meezorgen is een gespreksonderwerp als mensen hier komen wonen. Als mensen buiten actieve dingen doen, stimuleren wij omdat te blijven doen. Bijvoorbeeld samen buiten de deur een kopje koffie drinken, blijf dat doen. Op een koor zitten idem.
Eigenlijk willen we de zorg zo gewoon mogelijk inrichten. Zoals het thuis was…’
Maar daar zit ook de pijn, zoals het thuis was…
‘Mensen zijn zich heel erg bewust dat dit de laatste stap is. Over het algemeen vindt men het moeilijk en dat is begrijpelijk. Daarom is het ook zo van belang om met elkaar, het netwerk, in contact te zijn over hoe je deze verandering zo goed mogelijk kunt begeleiden en er samen voor te zorg dat de bewoners een comfortable tijd hebben.’
De Bongerd kan ook niet zonder haar vrijwilligers. Ze brengen niet alleen maaltijden weg, Tafeldekje, maar organiseren ook activiteiten in het restaurant zoals bingo en sjoelen. Er is een handwerkclubje en aan de achterkant is er het de dierenweidje.
‘Als je vrijwilligerswerk wilt doen, kom langs. Henriet Vijge is de vrijwilligers coordinator binnen de Bongerd en kan samen met de vrijwillige onderzoeken wat een passende activiteit is. Er is van alles te doen. Het gaat erom wat jij wil en kan. Er is altijd iets te organiseren dat aansluit bij de wens. Als je van wandelen houdt, zijn er altijd mensen die een rondje Hattem willen doen. Klusjesmensen, lezen, er is altijd een connectie te vinden.’
‘Ik kan gewoon met vakantie. Vanuit mijn rol is dat mogelijk. In de zorg moet er een passend rooster zijn. Het rooster is nu rond, maar het is kwetsbaar. Ik heb geen zorgachtergrond, maar kan wel bijspringen als de nood aan de man is.’
Tussendoor komt mevrouw op het bord met namen kijken dat bij de ingang hangt.
‘Wat was mijn kamernummer ook alweer? 8? Ach nee, het is een heel ander nummer… ‘
Dan moet u met de lift, die weet u te vinden?
‘Ja, die ken ik en die kent mij zo langzamerhand ook wel.’
Om 12.00 uur staat Zomerwerkers – de Bongerd aflevering 2 op onze nieuwssite.
Lees alle berichten over Hattemse Zomerwerkers
Van de redactie
Lees jij al HattemNieuws? Ontvang voortaan nieuws en achtergronden in je mailbox!
